Αναγνώριση και έκφραση συναισθημάτων

Προσχολική Παιδαγωγική (Προσχολική)

Αναγνώριση και έκφραση συναισθημάτων

3 ώρες
Γενική περιγραφή περιεχομένου

Η προσχολική ηλικία είναι μια περίοδος της ζωής του παιδιού , με μεγάλη σημασία για την αναπτυξή του.Σύμφωνα με έρευνες συμβαίνουν καθοριστικές αλλάγές στους τομείς ανάπτυξης τόσο για την μελλοντική του εξέλιξη , όσο και για την κοινωνική και σχολική του ένταξη (Brandley et al. ,2009) . Η κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των νηπίων ένια άρρηκτα συνδεδεμμένες με τις αλλαγές που συμβαίνουν στην συμπεριφορά και την συναισθηματική έκφραση των παιδιών.Παράλληλα η συναισθηματική ανάπτυξη βοηθά ιδιαίτερα τις διαπροσωπικές σχέσεις .Σύμφωνα με τους Lewis(1992) και Lewis,Alessandri, &Sullivan(1992),τα συναισθήματα που εμφανίζονται σε αυτή την ηλικία ονομάζονται "συναισθήματα αυτογνωσίας" ή "δευτερεύοντα συναισθήματα" ,αναφερόμενοι σε συναισθήματα που δεν χαρακτηρίζονται βασικά όπως η χαρά , η λύπη , ο θυμός ,ο φόβος. 

Προκειμένου όμως να αναδυθούν τα συναισθήματα αυτογνωσίας είναι βασική προυπόθεση να υπάρχει μια ξεκάθαρη εικόνα στο παιδί των παραπάνω βασικών συναισθημάτων , τόσο για τον ευατό  του , όσο και για τους άλλους,

Είναι απαραίτητη η καλλιέργεια της ικανότητας αναγμώρισης του συναισθήματος ,και έκφρασης του είτε λεκτικά έιτε μη λεκτικά.Παράλληλα η κατανόηση και έκφραση των  βασικών συναισθημάτων , βοηθά στην κατανόηση και πιο σύνθετων συναισθημάτων αλλα και τον διαχείριση των δικών τους συναισθημάτων και ιδιαίτερα εκείνων που τους δυσκολεύουν.

Μέσα απο την ανάλογη συναισθηματική αγωγή των παιδιών ενισχύεται η ανάπτυξη της "συναισθηματικής νοημοσύνης" που σύμφωνα με τον Goleman(1998) είναι η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει , να κατανοεί και να ελέγχει τα δικά του συναισθήματα , αλλα και των άλλων γύρω του προκειμένου να χειριστεί αποτελεσματικά τις διαπροσωπικές του σχέσεις.Επίσης ο Gottman (2000)  αναφέρει η συναισθηματική αγωγή έχει να κάνει με την ανάπτυξη ικανοτήτων όπως η ικανότητα αντίληψης , έκφρασης και χειρισμού των συναισθημάτων , ιδιαίτερα των δυσάρεστων συναισθημάτων.

Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο έχουν οι εκπαιδευτικοί προκειμένου τα παιδιά να οδηγηθούν σε ένα "συναισθηματικό εγγραματισμό " (Κάντζου, Ν.,Δαμηλάκη,Ρ.,Λαμπρινέα,Ζ.,2009) , δηλαδή την κατάκτηση  εκείνων των δεξιοτήτων που θα του επιτρέπει να αναγνωρίζει , να κατανοεί και να αποφασίζει για τα συναισθηματά του

Το διδακτικό σενάριο που ακολουθεί μέσα απο μια διαθεματική προσέγγιση έχει σαν άξονα τα βασικά συναισθήματα και στοχεύει κυρίως στην αναγνωρισή του και την εκφρασή τους προτείοντας τρόπους  σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο .

Αφόρμηση μπορεί να αποτελέσει οποιοδήποτε γεγονός εμπλέκει βασικά συναισθήματα , όπως μια έντονη αντιπαράθεση , ένα γεγονός που είναι χαρούμενο , όπως π.χ. γενέθλια ή κάτι που φόβισε κάποιο παιδί ! 

Στο συγκεκριμένο σενάριο , μέρος του οποίου έχει πραγματοποιηθεί σε τάξη , αφόρμηση αποτέλεσε η εμφάνιση ενός σκύλου το πρωί στην αυλή του σχολείου και η έντονη αντίδραση φόβου που εκδήλωσαν κάποια παιδιά. Ακολούθησε συζήτηση και η ομάδα ζήτησε να βρούμε παιχνίδια που θα μας κάνουν να μην φοβόμαστε. !  Παράλληλα τα παιδιά ζήτησαν να παίξουμε και παιχνίδια που θα μας έκαναν να χαιρόμαστε !  Και η ομάδα οδηγήθηκε να ασχοληθεί για λίγο με τα βασικά συναισθήματα. 

Μέρος του παραπάνω project ,το οποίο διήρκεσε δύο μήνες , ήταν και το σενάριο που παρουσιάζεται και είναι εστιασμένο στην χρήση της τεχνολογίας , και παράλληλα προτείνονται και μερικές επιπλέον δραστηριότητες .

Μεθοδολογία :

Σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών( ΔΕΠΠΣ ,2003) , αναπτύχθηκαν διαθεματικές δραστηριότητες χρησιμοποιώντας την τεχνολογία ως εργαλείο αναγνώρισης και δημιουργίας.Οι διδακτικές μεθόδοι και τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν είναι :Project, ομαδοσυνεργατική , βιωματική μάθηση , καυταιγισμός ιδεών , συζήτηση , ζωγραφική , ερωτήσεις - απαντήσεις , χρήση τεχνολογίας.

Το σενάριο αφορά όλες τις εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές , σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ - ΑΠΣ (2003)  με σκοπό την αναγνώριση και έκφραση βασικών συναισθημάτων και  επιμέρους στόχους ως προς το  γνωστικό αντικείμενο και την μαθησιακή διαδικάσια την αφήγηση εμπειριών , συμμετοχή σε συζήτηση , την εξοικοίωση με πολλούς τρόπους έκφρασης , τον πειραματισμό με φιάφορα υλικά και εργαλεία , την χρήση της τεχνολογίας , την αξιοποίηση του υπολογιστή για σχεδίαση την ανάπτυξη συνεργασίας και αλληλαπίδρασης με τα άλλα παιδιά.


Εκπαιδευτικό Πρόβλημα

Η γνωριμία των νηπίων με τον κόσμο των βασικών συναισθημάτων , η διαφοροποιησή τους σε ευχάριστα και δυσάρεστα, η αναγνωρισή τους και η ανάλογη εκφρασή τους με ποικίλους τρόπους και σε διαφορετικές καταστάσεις.

at 50/100
Εκπαιδευτική Βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο
Προσχολική
Θεματική Ταξινομία
Προσχολική Παιδαγωγική >
Τύπος Διαδραστικότητας
Ενεργός μάθηση
Επίπεδο Διαδραστικότητας
μεσαίο
Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα:
-6
6-9
9-12
12-15
15-18
18-25
25+
Φάσεις Ψηφιακού Σεναρίου:
Aνίχνευση προηγούμενων γνώσεων των παιδιών
30λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
σχολική αίθουσα , στην ολομέλεια
Αναγνώριση συναισθημάτων - Ευχάριστα & Δυσάρεστα
30λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
η σχολική αίθουσα
Έκφραση συναισθημάτων
45λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
στον προαύλιο χώρο και στην σχολική αίθουσα
Δραστηριότητες επέκτασης
30λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
στην σχολική αίθουσα
Διδακτικοί Στόχοι
αναγνώριση συναισθημάτων
διαχωρισμός συναισθημάτων σε ευχάριστα και δυσάρεστα
έκφραση συναισθημάτων
ανάπτυξη πρακτικών συνεργασίας
Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου
συναισθήματα, χαρά, λύπη, θυμός, φόβος, συναισθηματική έκφραση,
Υλικοτεχνική υποδομή
χαρτί μέτρου ,τέμπερες , πινέλα , υπολογιστής , φωτογραφική μηχανή , λογισμικό παραγωγής ταινιών , λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης ,σύνδεση με διαδίκτυο, λογισμικό ζωγραφικής και λογισμικό Picassa

Δημιουργός Σεναρίου: Ευσταθία Παπαδοπούλου (Εκπαιδευτικός)

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)
Το σενάριο « Αναγνώριση και έκφραση συναισθημάτων» έχει χαρακτηριστεί ως Βέλτιστο (βαθμολογία 70 μονάδων και άνω) ύστερα από αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε από δύο αξιολογητές βάσει κριτηρίων που ορίστηκαν από το ΔΣ του ΙΕΠ.