Γενική περιγραφή περιεχομένου:
Το παρόν σενάριο προορίζεται για την υποβοήθηση της διδασκαλίας του κεφαλαίου «Ονοματολογία άκυκλων οργανικών ενώσεων» της Χημείας Β' Γενικού Λυκείου. Οι μαθητές εμβαθύνουν στη δομή και στην ονοματολογία απλών άκυκλων οργανικών ενώσεων με τη βοήθεια των Η/Υ.
Η προτεινόμενη διδασκαλία:
- Έχει ως βάση δύο φύλλα εργασίας (ένα για κάθε διδακτική ώρα), τα οποία με τις δραστηριότητες τους καλύπτουν τους διδακτικούς στόχους που έχουν τεθεί.
- Αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν οι ΤΠΕ
- Εστιάζει στην πραγματοποίηση της όλης διαδικασίας από τους μαθητές, καθώς και στη σειρά με την οποία οι διδακτικοί στόχοι εκπληρώνονται.
Εκπαιδευτικό Πρόβλημα:
Οι μαθητές έχουν αποκτήσει κάποιες βασικές γνώσεις περί οργανικής χημείας στο Γυμνάσιο. Επίσης έχουν ήδη διδαχθεί και εμπεδώσει τα σχετικά με τον περιοδικό πίνακα και τους χημικούς δεσμούς στην Α’ Λυκείου. Το παρόν ψηφιακό διδακτικό σενάριο αποσκοπεί στο πρώτο του μέρος στην περαιτέρω εξοικείωση των μαθητών με την δομή των οργανικών ενώσεων και στο δεύτερο στην εξάσκηση του με την ονοματολογία απλών οργανικών ενώσεων.
Στο σχεδιασμό της διδασκαλίας πάρθηκαν υπόψη οι εναλλακτικές ιδέες των μαθητών. Πολλές φορές οι μαθητές, ακόμα και αφού έχουν διδαχθεί το αντίστοιχο μάθημα, δυσκολεύονται να αντιληφθούν την τρισδιάστατη δομή και την κατασκευή των οργανικών μορίων, νομίζοντας ότι πρόκειται για επίπεδα μόρια. Επίσης δυσκολεύονται ιδιαίτερα στο να γράψουν τον συντακτικό τύπο μίας οργανικής ένωσης με βάση την ονομασία της, ακόμα κι αν καταφέρνουν να κάνουν το αντίθετο (από τον συντακτικό τύπο στην ονομασία), γιατί έχουν παρανοήσει τον τρόπο σύνδεσης των επιμέρους ατόμων.
Η διδακτική προσέγγιση είναι ομαδοσυνεργατική σε συνδυασμό με διάλογο στον οποίο συμμετέχει όλη η τάξη. Οι μαθητές καλούνται οι ίδιοι να διερευνήσουν, να κατασκευάσουν και να πειραματιστούν εικονικά με την δημιουργία μορίων χρησιμοποιώντας το δοθέν λογισμικό. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι κυρίως καθοδηγητικός, συντονιστικός. Ο εκπαιδευτικός, σε περιπτώσεις που κρίνει απαραίτητο, απευθύνεται στο σύνολο της τάξης. Συνεπώς το σενάριο βασίζεται στην διερευνητική μάθηση στα πλαίσια μιας εποικοδομητικής προσέγγισης.
Φάσεις Ψηφιακού Σεναρίου:
45 λεπτά
Φάση 2: Ονοματολογία οργανικών ενώσεων
Χώρος Διεξαγωγής: Σχολικό εργαστήριο πληροφορικής/τάξη
Διδακτικοί Στόχοι:
- Να αντιληφθούν οι μαθητές την τρισδιάστατη δομή των μορίων
- Να μπορούν να κατασκευάζουν με την βοήθεια του λογισμικού σωστά οργανικά μόρια
- Να κατασκευάζουν οργανικά μόρια με μόνο δεδομένο την ονομασία τους
- Να ονομάζουν απλές οργανικές ενώσεις που τους δίνονται
Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου:
οργανική χημεία
ονοματολογία
Υλικοτεχνική υποδομή:
Η διδασκαλία μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε αίθουσα υπάρχει ένας υπολογιστής για κάθε ομάδα ή στο εργαστήριο της πληροφορικής. Απαιτείται επίσης ένας βιντεο-προβολέας, για να προβάλλει ο εκπαιδευτικός το ψηφιακό υλικό, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Tα φύλλα εργασίας (ΦΕ) αλλά και το υπόλοιπο ψηφιακό υλικό προτείνεται να είναι ήδη εγκατεστημένα στους υπολογιστές των μαθητών όπως και στον υπολογιστή του καθηγητή. Στον υπολογιστή του εκπαιδευτικού, αλλά και στους υπολογιστές των μαθητών πρέπει επίσης να είναι εγκατεστημένο λογισμικό επεξεργασίας κειμένου για την συμπλήρωση των ΦΕ. Για να λειτουργήσει σωστά το applet του PhET (http://phet.colorado.edu/sims/build-a-molecule/build-a-molecule_el.jnlp) είναι απαραίτητο να υπάρχει ήδη εγκατεστημένο το πιο πρόσφατο Java JDK.
Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί:
Το εγκατεστημένο λογισμικό επεξεργασίας κειμένου για την συμπλήρωση των ΦΕ, μπορεί να είναι είτε εμπορικό π.χ. Microsoft Word, είτε ελεύθερο λογισμικό, π.χ. OpenOffice ή LibreOffice. Η παρουσίαση είναι ελεύθερα διαθέσιμη στο "Φωτόδενδρο". Το applet προσομοίωσης PhET είναι ελεύθερα διαθέσιμο από το πανεπιστήμιο του Colorado (Creative Commons-Attribution 3.0 και Creative Commons GNU General Public License). Το Java JDK είναι επίσης ελεύθερα διαθέσιμο από το site της Oracle (http://www.oracle.com/technetwork/java/javase/downloads/index.html). Για όλα τα παραπάνω λογισμικά η εγκατάσταση στον υπολογιστή είναι πολύ εύκολη. Τέλος, η εικόνα του σεναρίου είναι ελεύθερα διαθέσιμη από τον φωτογράφο Ιncidencematrix, στην ιστοσελίδα του στο Flickr (https://www.flickr.com/photos/incidencematrix/).
Δημιουργός Σεναρίου: Βασίλειος Σκουλλής (Εκπαιδευτικός)
