Φάση Σεναρίου

Διαθεματική Ομάδα (Γυμνάσιο)

Ακουστική Οικολογία: Ηχοτοπίο του Δάσους

3 ώρες

Σύνθεση ενός ηχοτοπίου δάσους

45λεπτά
 

Στην τέταρτη φάση του σεναρίου οι μαθητές ξεκινώντας από την εμπειρία τους κατά τον ηχητικό περίπατο στο δάσος (3η φάση), δημιουργούν συνεργατικά το δικό τους ηχοτοπίο.

Διάρθρωση της δραστηριότητας:

1) Αφόρμηση (5'):  Παρότρυνση των μαθητών για ενασχόληση με μουσικά όργανα (π.χ. μικρά μουσικά κρουστά) και ηχοποιητικά αντικείμενα (π.χ. χαρτιά, ξύλα, σφυρίκτρες, φύλλα, ποτήρι με νερό κ.λ.π.) που υπάρχουν στην τάξη, ώστε να πειραματιστούν και να ανακαλύψουν τις ηχητικές τους δυνατότητες μέσα από το αυθόρμητο παιχνίδι και τον αυτοσχεδιασμό.

2) Σύνθεση ηχοϊστορίας και δημιουργία γραφικής παρτιτούρας (20΄): Οι μαθητές ακούν τους ήχους που έχουν καταγράψει στην προηγούμενη φάση του σεναρίου από κάποια διαθέσιμη αναπαραγωγική πηγή ήχου (π.χ. cd player, υπολογιστής). Προσπαθούν να τους αναπαραγάγουν και να τους μιμηθούν χρησιμοποιώντας με δημιουργικό τρόπο τη φωνή τους, τα διάφορα διαθέσιμα μουσικά όργανα και ηχοποιητικά αντικείμενα, καθώς και το ίδιο τους το σώμα. Στη συνέχεια, οι μαθητές δημιουργούν μία ηχοϊστορία με θέμα το ηχοτοπίο του δάσους με τη μέθοδο του καταιγισμού ιδεών. Συγκεκριμένα, προτείνουν ήχους που θα μπορούσαν να συνθέσουν το δικό τους ηχοτοπίο, όπως τιτίβισμα πουλιών, θρόισμα ανέμου, πτώση φύλλων κ.α. Παράλληλα, βρίσκουν τρόπους χρήσης των μουσικών και ηχητικών αντικειμένων που διαθέτουν, ώστε να μπορέσουν να αναπαράγουν και να μιμηθούν τους ήχους της ιστορίας τους. Τέλος, δημιουργούν μία στοιχειώδη δομή στην ιστορία τους, ουσιαστικά εντάσσοντας την παράμετρο του χρόνου στην εμφάνιση των διαφόρων ήχων. Ένας μαθητής αναλαμβάνει την καταγραφή στον πίνακα της τάξης των ήχων του δάσους με γραφικό τρόπο (βλ. παράδειγμα γραφικής παρτιτούρας παρακάτω), χωρίζοντας νοητά τον πίνακα σε παράλληλες γραμμές, οι οποίες αντιστοιχούν στους ήχους που θα δημιουργηθούν.

3) Σύνθεση ηχοτοπίου (15'): Στη συνέχεια, χωρίζονται σε δύο ομάδες κι ορίζεται ένας μαθητής ως μαέστρος. Η "ορχήστρα" ερμηνεύει την παρτιτούρα σύμφωνα με τις οδηγίες του μαέστρου. Ο μαέστρος, χρησιμοποιώντας τα χέρια του και με την καθοδήγηση του καθηγητή, προσπαθεί να εντάξει την παράμετρο των δυναμικών (piano, forte, κ.α.), επιλέγοντας κατά βούληση την εισαγωγή μικροδιαφορών στην απόδοση της έντασης των διαφορετικών ήχων. Επιπλέον, δίνει σημασία και σε άλλα μουσικά στοιχεία, όπως είναι το τέμπο της μουσικής σύνθεσης, η διάρκεια του κάθε ήχου ή ακόμα η μουσική φόρμα (π.χ. επανάληψη "μουσικής φράσης"). Εφ'όσον υπάρχει χρόνος, ο ρόλος του μαέστρου ανατίθεται και σε άλλους μαθητές. Η όλη διαδικασία ηχογραφείται με τα ηχογραφικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν στην τρίτη φάση.

5) Αξιολόγηση εργασίας (5'): Στο τέλος του μουσικού αυτοσχεδιασμού, οι μαθητές αξιολογούν την όλη διαδικασία, σχολιάζοντας κατά πόσο είναι ευχαριστημένοι με το αποτέλεσμα, τα συναισθήματα που τους προκάλεσε η διαδικασία του ηχητικού περιπάτου στο δάσος και της μουσικής (ανα)σύνθεσής του, πόσο μπορούν να επιδράσουν στην ανθρώπινη ψυχολογία και στα συναισθήματα οι ήχοι που προέρχονται από ένα φυσικό περιβάλλον σε σύγκριση με εκείνους που χαρακτηρίζουν τα αστικά τοπία.

Σε κάποια άλλη χρονική στιγμή, ο καθηγητής ή οι μαθητές μπορούν να δημοσιεύσουν την ηχογράφηση / βιντεοσκόπηση της μουσικής δημιουργίας τους στην ιστοσελίδα του σχολείου και σε άλλες σελίδες του διαδικτύου (π.χ. SoundCloud, Youtube).

 

Διδακτικοί στόχοι:
Μετά την ολοκλήρωση της 4ης φάσης του σεναρίου ο μαθητής θα μπορεί:

1. να συνεργάζεται με τους συμμαθητές του

2. να πειραματισθεί με τα μουσικά όργανα και τους ήχους

3. να αναπτύξει τις ακουστικές κι αυτοσχεδιαστικές μουσικές του ικανότητες

4. να κατανοήσει μουσικές έννοιες, όπως τη δομή, την ένταση, το ηχόχρωμα, το ρυθμό και τη διάρκεια, τις δυναμικές, καθώς και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε μουσικού οργάνου

5. να αντιληφθεί τη σύνδεση των ήχων της καθημερινής ζωής με συναισθήματα και συμβολισμούς

6. να κατανοήσει ότι μία μουσική σύνθεση μπορεί να ξεκινήσει από μία ιδέα και να εκφράσει συναισθήματα και προβληματισμούς.


Παράδειγμα γραφικής παρτιτούρας


Δημιουργός Σεναρίου: ΚΥΡΙΑΚΗ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ (Εκπαιδευτικός)

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)
Το σενάριο «Ακουστική Οικολογία: Ηχοτοπίο του Δάσους» έχει χαρακτηριστεί ως Βέλτιστο (βαθμολογία 70 μονάδων και άνω) ύστερα από αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε από δύο αξιολογητές βάσει κριτηρίων που ορίστηκαν από το ΔΣ του ΙΕΠ.
1518