Ακουστική Οικολογία: Ηχοτοπίο του Δάσους
Διαθεματική Ομάδα (Γυμνάσιο)
Ο τρόπος προσέγγισης του θέματος θα γίνει με μία διαδικασία που θα ενσωματώνει την έρευνα, την περιπέτεια και τη δημιουργικότητα. Αρχικά, οι μαθητές θα αναγνωρίσουν και θα χαρακτηρίσουν ήχους από την καθημερινή τους ζωή, εστιάζοντας στη σημαντικότητα των ήχων και στην επιρροή που έχουν πάνω στην ποιότητα της ανθρώπινης ζωής. Στη συνέχεια, θα δημιουργήσουν ηχητικούς χάρτες της τάξης και του σχολείου τους, ενώ θα πραγματοποιήσουν ηχητικό περίπατο σε ένα δάσος, σε κάθε περίπτωση καταγράφοντας τους ήχους που χαρακτηρίζουν τα διαφορετικά ηχοτοπία. Το σενάριο θα ολοκληρωθεί με τη μουσική (ανα)σύνθεση και τον αυτοσχεδιασμό πάνω στους ήχους του δάσους, χρησιμοποιώντας με δημιουργικό τρόπο μουσικά όργανα, τη φωνή, ηχοποιητικά αντικείμενα κι εφαρμόζοντας βασικές αρχές της σύνθεσης μουσικής.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Butler, T. (2006). A walk of art: the potential of the sound walk as practice in cultural geography. Social and Cultural Geography, 7(6): 889—908.
Ετκμετσόγλου, Ι. (2009). Η Ακουστική Οικολογία στο Σχολείο: Το Δάσος ως Πηγή και Διαμορφωτής των Ήχων του Περιβάλλοντος. Πρακτικά 1ου Πανελλήνιου Διεπιστημονικού ΣυνεδρίουΤέχνης και Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: Η Τέχνη ως εργαλείο εκπαίδευσης για το περιβάλλον. Παιδαγωγικές/Εκπαιδευτικές προσεγγίσεις για το Δάσος/Δέντρο & την Ανακύκλωση, σ. 58-65. Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής και Ίδρυμα Ευγενίδου.
Ετκμετσόγλου, Ι. (2014). Βασική ορολογία Ακουστικής Οικολογίας για παιδιά και ενήλικες: το ηχοτοπίο & οι σημασίες των ήχων του. Κέρκυρα: Ελληνική Εταιρεία Ακουστικής Οικολογίας.
Schafer, R. M. (1977). The Soundscape: Our Sonic Environment and the Tuning of the World. Rochester, Vermont: Destiny Books.
Σχοινά, Κ. Δ. (2015). Περίπατος σε αστικά ηχοτοπία: μια διδακτική πρόταση. Πρακτικά 7ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΠΕΕΚΠΕ, Βόλος.
Σχετικές ιστοσελίδες
http://sounds.bl.uk/sound-maps/
http://www.acousticecology.org/
http://www.sfu.ca/sonic-studio/srs/index2.html
http://gym-mous-tripol.ark.sch.gr/soundtrack/soundtrack.html
Στη σημερινή εποχή της εικόνας είναι απαραίτητη η ανάδειξη των υπόλοιπων "παραγκωνισμένων" αισθήσεων, όπως είναι η ακοή, για την επίτευξη της βίωσης πιο ολοκληρωμένων δι-αισθητηριακών εμπειριών. Όσον αφορά το μάθημα της μουσικής, ένας από τους βασικούς στόχους των προγραμμάτων σπουδών είναι η σύνθεση. Ο στόχος αυτός αναφέρεται στη δημιουργία πρωτότυπης μουσικής με τέτοιο τρόπο, ώστε να ικανοποιούνται τα αισθητικά πρότυπα των μαθητών και να δίνεται η δυνατότητα επικοινωνίας συναισθημάτων και ιδεών. Συχνά, όμως, ο στόχος αυτός παραμελείται στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία λόγω της φαινομενικής δυσκολίας που παρουσιάζει, ενώ δεν δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές να βιώσουν τη χαρά της δημιουργίας, παραμένοντας τελικά απλοί ακροατές της τέχνης της μουσικής. Στον τομέα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, η ακουστική οικολογία αποτελεί ένα καινούργιο επιστημονικό και καλλιτεχνικό ρεύμα με κύριο σκοπό την ενημέρωση του ανθρώπου για τη σημασία που έχουν οι ήχοι του περιβάλλοντος (αστικού, φυσικού, οικογενειακού κ.ο.κ.) στην προσωπική του ευημερία και ευμάρεια. Δεδομένου, ότι η αίσθηση της ακοής έχει ιδιαίτερα παραμεληθεί, το αποτέλεσμα είναι ότι ο άνθρωπος έχει ελάχιστα βοηθήσει στη διατήρηση ενός ακουστικού περιβάλλοντος υψηλής ποιότητας, με άμεσες συνέπειες στην υποβάθμιση της καθημερινής του ζωής, όπως είναι η διαρκής έκθεση σε θορύβους μεγάλης διάρκειας και έντασης.
Το παρόν σενάριο σχεδιάστηκε με στόχο την ανάπτυξη της ενεργητικής ακρόασης και την ευαισθητοποίηση των μαθητών πάνω στους ήχους και τα ηχοτοπία που μας περιβάλλουν. Επιδιώκει τη συνειδητοποίηση της σπουδαιότητας της ακουστικής εμπειρίας, η οποία μπορεί να συμβάλει στην αίσθηση του «ανήκειν» στο περιβάλλον και στην έγερση της επιθυμίας για την αποτελεσματική προστασία του. Επιπλέον, αποβλέπει στο να βοηθήσει τους μαθητές να ανακαλύψουν τον αόρατο, αλλά μαγικό κόσμο των ήχων. Τέλος, επιδιώκει να αξιοποιηθεί το πρωτογενές αυτό υλικό στη σύνθεση πρωτότυπης μουσικής κι έκφρασης συναισθημάτων μέσα από δημιουργικούς και καινοτόμους τρόπους.
Το παρόν Ψηφιακό Σενάριο χορηγείται με άδεια "Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike Greece 3.0". Δηλαδή, αυτό διατίθεται για ελεύθερη χρήση, αναπαραγωγή, αναδιανομή, παρουσίαση και αξιοποίηση, με την προϋπόθεση να μην υπάρχει πρόθεση εμπορικής εκμετάλλευσης. Απαιτείται αναφορά του δημιουργού ή του δικαιούχου της άδειας. Οποιοδήποτε παράγωγο έργο μπορεί να διανεμηθεί μόνο με την ίδια ή παρόμοια άδεια.Το παρόν διατίθεται στο κοινό για ελεύθερη χρήση, αναπαραγωγή, διανομή, παρουσίαση και αξιοποίηση. Απαιτείται αναφορά του δημιουργού ή του χορηγού της άδειας. Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εμπορικούς σκοπούς. Εάν τροποποιηθεί ή δημιουργηθεί κάτι νέο βασισμένο σε αυτό, αυτό που θα προκύψει θα μπορεί να διανεμηθεί μόνο με την ίδια ή παρόμοια άδεια (Creative Commons 3.0/CC BY - NC -SA 3.0). Οι δημιουργοί έχουν παραχωρήσει στο ΙΕΠ και το ΥΠΟΠΑΙΘ το δικαίωμα ελεύθερης χρήσης, αξιοποίησης και διάθεσης του υλικού με ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα, στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό και για απεριόριστο χρονικό διάστημα. Οι δημιουργοί εγγυώνται ότι το παρόν δεν προσβάλλει δικαιώματα τρίτων και δεν χρησιμοποιεί μελέτες ή προϊόντα τρίτων χωρίς νόμιμη άδεια αυτών.
Αναλυτικά στοιχεία Άδειας:
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/gr/
Δημιουργός Σεναρίου: ΚΥΡΙΑΚΗ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ (Εκπαιδευτικός)