Φάση Σεναρίου
Φυσική (ΠΕ) (Δημοτικό)
1ο δίωρο : Η καρδιά –ένας ακούραστος μυς
Στην αρχή θέλουμε να διερευνήσουμε τις αρχικές απόψεις των παιδιών σχετικά με το κυκλοφορικό σύστημα γι’ αυτό και κάνουμε ερωτήσεις, όπως
- Τι είναι η αιμοδοσία;
- Γιατί είναι μια σπουδαία πράξη;
- Τι είναι το αίμα;
- Γιατί είναι τόσο σημαντικό για τον οργανισμό μας;
- Ποια όργανα συντελούν στη λειτουργία του;
Καταγράφουμε τις απαντήσεις των παιδιών και παρατηρούμε ότι όσο αφορά το αίμα οι μαθητές περιορίζονται στο όργανο της καρδιάς ή όταν αναφέρονται στις φλέβες ( κι όχι στις αρτηρίες ) τις θεωρούν ως κάτι ξεκομμένο από την καρδιά. Τους ρωτάμε γιατί η μαμά μας όταν θέλει να μας δείξει πόσο πολύ μας αγαπάει μας φωνάζει «καρδιά» μου, «καρδούλα» μου κτλ, γιατί όταν θέλουμε να δείξουμε την αγάπη μας για κάτι ή κάποιον ζωγραφίζουμε μια καρδιά. Οι μαθητές κατανοούν πως η καρδιά πρέπει να είναι ένα όργανο του ανθρώπινου σώματος με σπουδαίο ρόλο , άρα αξίζει να το εξετάσουμε.
Καταρχήν πρέπει να βρούμε που βρίσκεται. Η γενικότερη αντίληψη είναι πως βρίσκεται αριστερά στο στήθος μας. Τους ζητάμε τότε να ανοίξουν το λογισμικό Φυσικά Ε -’ ΣΤ’ ( φύλλο εργασίας 1 ) και να πάνε στην ενότητα Το σώμα μας κι από κει στον ανθρώπινο οργανισμό. Έχοντας επιλεγμένο το χάρτη του σώματος μπορούν παρατηρήσουν ότι η καρδιά μας βρίσκεται στο κέντρο κι αριστερά του θώρακα.( εικόνα 1)
Τώρα μπορούν να τη σημειώσουν στη σωστή θέση στην 1η άσκηση του βιβλίου τους.
Στη συνέχεια ρωτάμε τους μαθητές γιατί μας ζητάει να βάλουμε το χέρι μας πάνω στο στήθος μας για να αποφασίσουμε που βρίσκεται η καρδιά μας. Σκοπός της ερώτησης είναι να εισάγουμε την τάξη στην έννοια του σφυγμού, ως ένδειξη κίνησης της καρδιάς μας, και στη συνέχεια τους υποδεικνύουμε τα σημεία του σώματος που γίνεται αυτός αντιληπτός ( εσωτερικό του καρπού, στο λαιμό).
Φυσικά τους βοηθάμε να τοποθετήσουν τα σωστά δάκτυλα ( δείκτης & μέσος) στα σωστά σημεία, παροτρύνοντάς τους να μετακινούν λίγο τα δάκτυλα μέχρι να νιώσουν το σφυγμό.
Μετά από αυτό συμπληρώνουν την παρατήρηση κάτω από την εικόνα.
Στη συνέχεια χωρίζουμε τους μαθητές σε ομάδες των 2 . Στον έναν δίνουμε ένα ρολόι με δευτερολεπτοδείκτες ή χρονόμετρο. Ο μαθητής αυτός είναι υπεύθυνος να κρατάει χρόνο ( 1 λεπτό) ενόσω ο άλλος μετράει τους σφυγμούς του. Η άσκηση επαναλαμβάνεται με αλλαγή των ρόλων . Στο τέλος, όλοι οι μαθητές καταγράφουν τα αποτελέσματά τους και παρατηρούν ότι οι σφυγμοί τους κυμαίνονται γύρω στο 80. Στη συνέχεια επαναλαμβάνουν την ίδια άσκηση, αφού πρώτα κάνουν επί τόπου τροχάδην για μερικά λεπτά. (πρώτα οι μισοί μαθητές που σφυγμομετρούνται και στη συνέχεια οι υπόλοιποι). Ξανακαταγράφουν τα αποτελέσματά τους κι αυτή τη φορά βλέπουμε ότι κυμαίνονται γύρω στο 100.
Συμπληρώνουν και τον επόμενο πίνακα και καταγράφουν το συμπέρασμα
Κατόπιν τους ζητάμε να ανοίξουν νέα καρτέλα και να πληκτρολογήσουν τη διεύθυνση της σελίδας Φωτόδεντρο και να γράψουν στην αναζήτηση της αρχικής σελίδας τη λέξη καρδιά.
Από τις δραστηριότητες που βρέθηκαν τους ζητάμε να επιλέξουν ο ρυθμός της καρδιάς και κάνουν τη δραστηριότητα χρονομετρώντας τα 2 πρόσωπα.
Στη φάση αυτή εξηγούμε ότι ο σφυγμός οφείλεται στην παλμική κίνηση των αγγείων που περιέχουν αίμα , το οποίο «πιέζεται» μέσα σε αυτά. Ξαφνικά οι μαθητές πρέπει να συσχετίσουν τα αγγεία με την καρδιά. Θα τους πούμε να ξαναπάνε στο λογισμικό , για να παρατηρήσουν τώρα πώς κινείται η καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία .
- Από την ενότητα Το σώμα μας, τους παροτρύνουμε να επιλέξουν το κυκλοφορικό σύστημα (εικόνα 2) κι από κει στα όργανα του κυκλοφορικού (εικόνα 3)
Αρχικά βλέπουν το σχεδιάγραμμα του κυκλοφορικού συστήματος (εικόνα 4) και για πρώτη φορά αντιλαμβάνονται ότι αυτό αποτελείται και από την καρδιά και από τα αιμοφόρα αγγεία. Το συσχετισμό τους θα τον ανακαλύψουν στη συνέχεια.
- Στη συνέχεια πατάνε την επιλογή μέσα στην καρδιά ( εικόνα 5)
Συζητάμε στην τάξη τα μέρη της καρδιάς και τους ρωτάμε γιατί ονομάζονται δεξιά τα μέρη τα οποία βλέπουμε αριστερά κι εξηγούμε την κατοπτρική απεικόνιση. Πατώντας το κάθε τετραγωνάκι βλέπουν ποιο είναι το καθένα από αυτά, καθώς ένα βέλος τους το δείχνει.
- Με βάση αυτό μπορούν αν συμπληρώσουν το σκίτσο του σχολικού βιβλίου με τις ονομασίες των τμημάτων της καρδιάς.
- Ξανά πίσω στο λογισμικό , θα πατήσουν το πώς λειτουργεί και θα δουν τις 4 φάσεις λειτουργίας της καρδιάς, είτε μια μία, είτε σε κανονική λειτουργία. (εικόνα 6)
- Αν πατήσουν την κάμερα στο κάτω μέρος παρακολουθούν ένα υπερηχογράφημα καρδιάς (εικόνα 7).
Ξαναπηγαίνοντας στο φωτόδεντρο αυτή τη φορά επιλέγουν καρδιογράφημα όπου παρακολουθούν μια παρουσίαση σχετική.
Στη συνέχεια τους ζητείται να συμπληρώσουν και να χρωματίσουν σωστά το φύλλο εργασίας 2 , ως άσκηση αξιολόγησης καθώς επίσης τους ανατίθενται κι οι εργασίες για το σπίτι, ως μέσο εξάσκησης κι επανάληψης