Περιοδικός πίνακας των στοιχείων. Ηλεκτρονιακή δομή και περιοδικές ιδιότητες των στοιχείων.

Χημεία (Γενικό Λύκειο)

Περιοδικός πίνακας των στοιχείων. Ηλεκτρονιακή δομή και περιοδικές ιδιότητες των στοιχείων.

3 ώρες
Γενική περιγραφή περιεχομένου

Το παρόν διδακτικό σενάριο αφορά στη διδασκαλία της ενότητας "Περιοδικός Πίνακας των Στοιχείων" στην ομάδα προσανατολισμού Θετικών Σπουδών της Γ΄τάξης του γενικού λυκείου. Με κατάλληλες τροποποιήσεις μπορεί να αξιοποιηθεί και στην Α΄τάξη του γενικού λυκείου.

Το διδακτικό σενάριο επιχειρεί να καθοδηγήσει τους μαθητές στην ανακάλυψη της σχέσης μεταξύ ηλεκτρονιακής δομής και θέσης στον περιοδικό πίνακα αλλά κυρίως στην ερμηνεία της περιοδικότητας των χημικών ιδιοτήτων των στοιχείων.

Η υλοποίησή του στηρίζεται στο σχήμα πρόβλεψη- έλεγχος- συμπέρασμα και ανατροφοδότηση και απαιτεί υποστηρικτικό και καθοδηγητικό ρόλο από τον εκπαιδευτικό ενώ παράλληλα καλλιεργεί μεταγνωστικές δεξιότητες (αυτοέλεγχος, αυτοαξιολόγηση, αυτοδιόρθωση).

 


Εκπαιδευτικό Πρόβλημα

Προβλέπεται στο Α.Π.Σ. η διδασκαλία της ενότητας που περιγράφεται στον τίτλο του διδακτικού σεναρίου στα πλαίσια του μαθήματος της Χημείας Γ΄ Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης (ενότητες 6.3 και 6.4 του σχολικού εγχειρίδιου). Υπό προϋποθέσεις και με κατάλληλες προσαρμογές το σενάριο μπορεί να απευθύνεται και σε μαθητές της Α’ Λυκείου.

Έχει επανειλημμένα αναφερθεί στη βιβλιογραφία η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στη διαμόρφωση ενός νοητικού μοντέλου για τον Περιοδικό Πίνακα το οποίο θα συνδυάζει τη θέση των ατόμων των στοιχείων στον Π.Π. με την υποατομική τους δομή καθώς και με τις ιδιότητές τους (ατομική ακτίνα-ηλεκτραρνητικότητα- ενέργεια ιοντισμού κ.α.).

Οι μαθητές δυσκολεύονται να συλλάβουν τη σημασία του Π.Π. ως πηγής πληροφοριών για το σύνολο των χημικών στοιχείων του σύμπαντος και επιπλέον αδυνατούν να τον χρησιμοποιήσουν για να προβλέψουν τη χημική συμπεριφορά αλλά και τις φυσικές ιδιότητες των χημικών στοιχείων.

Μέσω της συγκεκριμένης διδακτικής παρέμβασης που βασίζεται στο μοντέλο της καθοδηγούμενης ανακάλυψης σε ομαδοσυνεργατικό περιβάλλον επιχειρείται η αναδόμηση προϋπαρχόντων παρανοήσεων των μαθητών (πχ. σχετικά με το ποιος πρότεινε το σύγχρονο περιοδικό πίνακα και με ποιο κριτήριο ταξινομούνται σε αυτόν τα χημικά στοιχεία). Επιπλέον παρέχονται με φιλικό προς τους μαθητές τρόπο όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για να «ανακαλύψουν» τη σχέση ατομικής δομής – θέσης στον Π.Π. καθώς και για να «συμπεράνουν» και να «αιτιολογήσουν» σχετικά με τις περιοδικές ιδιότητες των στοιχείων και τους παράγοντες που τις επηρεάζουν. 

at 50/100
Εκπαιδευτική Βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο
Γενικό Λύκειο
Θεματική Ταξινομία
Χημεία > Άτομα και μόρια > Περιοδικός πινάκας >
Τύπος Διαδραστικότητας
Ενεργός μάθηση
Επίπεδο Διαδραστικότητας
υψηλό
Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα:
-6
6-9
9-12
12-15
15-18
18-25
25+
Φάσεις Ψηφιακού Σεναρίου:
Σύγχρονος περιοδικός πίνακας. Εισαγωγή.
45λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Περιοδικός Πίνακας- Περιοδικές Ιδιότητες
45λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Περιοδικές ιδιότητες. Ατομική ακτίνα, Ea
45λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο πληροφορικής
Διδακτικοί Στόχοι
Να αιτιολογεί σχετικά με το κριτήριο κατάταξης των στοιχείων
Θα ορίζει τους τομείς του περιοδικού πίνακα και θα περιγράφει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους
Ερμηνεύει την περιοδικότητα των ιδιοτήτων με κριτήριο την ηλεκτρονιακή τους δομή
Προβλέπει τη μεταβολή της ατομικής ακτίνας και της ενέργειας ιοντισμού με βάση τη θέση των στοιχείων
Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου
Περιδικός πίνακας, Τομείς, Περιοδικότητα ιδιοτήτων,
Υλικοτεχνική υποδομή
Εργαστήριο υπολογιστών ή υπολογιστής με βιντεοπροβολέα
Σύνδεση στο διαδίκτυο
Δημιουργός Σεναρίου: Ηλίας Ζαφειριάδης (Εκπαιδευτικός)
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)
Το σενάριο «Περιοδικός πίνακας των στοιχείων. Ηλεκτρονιακή δομή και περιοδικές ιδιότητες των στοιχείων.» έχει χαρακτηριστεί ως Βέλτιστο (βαθμολογία 70 μονάδων και άνω) ύστερα από αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε από δύο αξιολογητές βάσει κριτηρίων που ορίστηκαν από το ΔΣ του ΙΕΠ.