Περιοδικός πίνακας των στοιχείων. Ηλεκτρονιακή δομή και περιοδικές ιδιότητες των στοιχείων.
Χημεία (Γενικό Λύκειο)
Περιοδικός πίνακας των στοιχείων. Ηλεκτρονιακή δομή και περιοδικές ιδιότητες των στοιχείων.
Το παρόν διδακτικό σενάριο αφορά στη διδασκαλία της ενότητας "Περιοδικός Πίνακας των Στοιχείων" στην ομάδα προσανατολισμού Θετικών Σπουδών της Γ΄τάξης του γενικού λυκείου. Με κατάλληλες τροποποιήσεις μπορεί να αξιοποιηθεί και στην Α΄τάξη του γενικού λυκείου.
Το διδακτικό σενάριο επιχειρεί να καθοδηγήσει τους μαθητές στην ανακάλυψη της σχέσης μεταξύ ηλεκτρονιακής δομής και θέσης στον περιοδικό πίνακα αλλά κυρίως στην ερμηνεία της περιοδικότητας των χημικών ιδιοτήτων των στοιχείων.
Η υλοποίησή του στηρίζεται στο σχήμα πρόβλεψη- έλεγχος- συμπέρασμα και ανατροφοδότηση και απαιτεί υποστηρικτικό και καθοδηγητικό ρόλο από τον εκπαιδευτικό ενώ παράλληλα καλλιεργεί μεταγνωστικές δεξιότητες (αυτοέλεγχος, αυτοαξιολόγηση, αυτοδιόρθωση).

Προβλέπεται στο Α.Π.Σ. η διδασκαλία της ενότητας που περιγράφεται στον τίτλο του διδακτικού σεναρίου στα πλαίσια του μαθήματος της Χημείας Γ΄ Λυκείου Θετικής κατεύθυνσης (ενότητες 6.3 και 6.4 του σχολικού εγχειρίδιου). Υπό προϋποθέσεις και με κατάλληλες προσαρμογές το σενάριο μπορεί να απευθύνεται και σε μαθητές της Α’ Λυκείου.
Έχει επανειλημμένα αναφερθεί στη βιβλιογραφία η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στη διαμόρφωση ενός νοητικού μοντέλου για τον Περιοδικό Πίνακα το οποίο θα συνδυάζει τη θέση των ατόμων των στοιχείων στον Π.Π. με την υποατομική τους δομή καθώς και με τις ιδιότητές τους (ατομική ακτίνα-ηλεκτραρνητικότητα- ενέργεια ιοντισμού κ.α.).
Οι μαθητές δυσκολεύονται να συλλάβουν τη σημασία του Π.Π. ως πηγής πληροφοριών για το σύνολο των χημικών στοιχείων του σύμπαντος και επιπλέον αδυνατούν να τον χρησιμοποιήσουν για να προβλέψουν τη χημική συμπεριφορά αλλά και τις φυσικές ιδιότητες των χημικών στοιχείων.
Μέσω της συγκεκριμένης διδακτικής παρέμβασης που βασίζεται στο μοντέλο της καθοδηγούμενης ανακάλυψης σε ομαδοσυνεργατικό περιβάλλον επιχειρείται η αναδόμηση προϋπαρχόντων παρανοήσεων των μαθητών (πχ. σχετικά με το ποιος πρότεινε το σύγχρονο περιοδικό πίνακα και με ποιο κριτήριο ταξινομούνται σε αυτόν τα χημικά στοιχεία). Επιπλέον παρέχονται με φιλικό προς τους μαθητές τρόπο όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για να «ανακαλύψουν» τη σχέση ατομικής δομής – θέσης στον Π.Π. καθώς και για να «συμπεράνουν» και να «αιτιολογήσουν» σχετικά με τις περιοδικές ιδιότητες των στοιχείων και τους παράγοντες που τις επηρεάζουν.
Σύνδεση στο διαδίκτυο
Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών" των Λιοδάκη, Γάκη, Θεοδωρόπουλου, Θεοδωρόπουλου και Κάλλη, εκδ. ΙΤΥΕ "Διόφαντος" 2015