Εισαγωγή στο μάθημα – πρόκληση του ενδιαφέροντος των μαθητών (10’)

Με αφορμή την τελευταία παράγραφο από το κείμενο του Φερνάντ Μπροντέλ με τίτλο «Μεσόγειος – Ο χώρος και η ιστορία». ο εκπαιδευτικός αναφέρεται στη "Mare Nostrum" των Ρωμαίων και με τη μέθοδο ερώτησης – απόκρισης  κάνει ανάκληση των γνώσεων των μαθητών πάνω στους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στην περιοχή της Μεσογείου κατά την αρχαιότητα (ελληνικός, φοινικικός, ρωμαϊκός, αιγυπτιακός, αραβικός) και εξηγεί τους στόχους του μαθήματος.

Για την ευαισθητοποίηση και την πρόκληση του ενδιαφέροντος των μαθητών, τους παρουσιάζουμε φωτογραφίες από πολιτισμικά στοιχεία περιοχών της Μεσογείου (Ελλάδα, Νότια Ιταλία) και τους ζητάμε να αναγνωρίσουν όσα μπορούν.

(Η παρουσίαση ενσωματώθηκε στο ψηφιακό σενάριο σαν "Φύλλο Εργασίας 1").

Κύριο μέρος (30΄)

Από τα διάφορα πολιτιστικά στοιχεία και τις αλληλεπιδράσεις τους στους λαούς της Μεσογείου εστιάζουμε στη Μουσική (διαθεματική προσέγγιση) (στόχος 2).

Χωρίζουμε τους μαθητές σε έξι (6) το πολύ ομάδες (ανά δύο θρανία) και η κάθε ομάδα αφού μελετήσει το Φύλλο Εργασίας 2, καλείται να ακούσει ένα από τα έξι (6) τραγούδια από την περιοχή της Μεσογείου και να απαντήσει στο Φύλλο Εργασίας 2.

Τα τραγούδια είναι τα:

1. PINGULI PINGULI GIUVACCHIN (παιδικό στιχούργημα απο το Σαλέντο για την εκμάθηση των πρώτων αριθμών) και LU PURTUNI(Η ΠΟΡΤΑ) (παραδοσιακό τραγούδι απο την Απουλία) - ΙΤΑΛΙΑ

2. LAMA BADA YATATHANA (αραβοανδαλουσιανό του 9ου αιώνα που διαδόθηκε απο τη Βαγδάτη στην Κόρδοβα και τη Γρανάδα και μετά την αποχώρηση των Αράβων απο την Ισπανία πέρασε στη Βόρεια Αφρική) - ΙΣΠΑΝΙΑ

3. ΤΟ ΓΙΑΣΕΜΙ (παραδοσιακό κυπριακό τραγουύδι με πολλές παραλλαγές σε Κων/πολη και Μ.Ασία) - ΚΥΠΡΟΣ

4. ΣΜΥΡΝΑΙΙΚΟ ΜΙΝΟΡΕ (τυπικοό παράδειγμα του ανάμεικτου στυλ που αναπτύχθηκε στη Σμύρνη στις αρχές του εικοστού αιώνα: ο ήχος του αμανέ συνυπάρχει με ήχους απο ευρωπαϊκές οπερέτες) - ΕΛΛΑΔΑ/ΤΟΥΡΚΙΑ

      5. EL BARQUERO(Ο ΒΑΡΚΑΡΗΣ) (αρχαϊκή ρομάντσα απο το παραθαλάσσιο χωριό Llanes που την τραγουδούν στη γιορτή της Αγίας Μαγδαληνής) - ΙΣΠΑΝΙΑ

      6. LA FINFORLETTA (παραδοσιακοό Προβηγκίας που χρησιμοποιεί μύθους και ιστορίες από το ζωϊκό βασίλειο για να σχολιάσει τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής) - ΓΑΛΛΙΑ

Για να βοηθηθούν οι μαθητές στο να αναγνωρίσουν τα όργανα μέσα στα τραγούδια, προτείνεται να ακούσουν πρώτα τα δείγματα των οργάνων που είναι ενσωματωμένα μέασ στο Φύλλο Εργασίας (αρχεία mp3).

15 λεπτά

Τέλος για τα περιβαλλοντικά προβλήματα στη Μεσόγειο (στόχος 3) παρουσιάζονται δύο διαδραστικοί χάρτες από τη σειρά των "European Atlas of the Seas" στον διαδραστικό πίνακα ή περιηγούνται σ' αυτόν μόνοι τους οι μαθητές από τον υπολογιστή τους.

Επιλέγονται οι "Security" για το πρόβλημα της ρύπανσης και "Fish Consumption"  για το πρόβλημα της υπεραλίευσης.

Οι μαθητές απαντούν στις ερωτήσεις του Φύλλου Εργασίας 3 - Περιβαλλοντικά προβλήματα στη Μεσόγειο. Ο εκπαιδευτικός ελέγχει τις απαντήσεις και δίνει τις απαιτούμενες διευκρινήσεις.

Ολοκληρώνουμε το κύριο μέρος με μια σύντομη συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης για τους λόγους στους οποίους οφείλονται τα περιβαλλοντικά προβλήματα στη Μεσόγειο.

15 λεπτά

Ολοκλήρωση της διδασκαλίας (5΄)

Ο εκπαιδευτικός συνοψίζει σύντομα τα βασικά σημεία του μαθήματος και δίνει οδηγίες για τη μελέτη των μαθητών στο σπίτι και τις αντίστοιχες εργασίες από το βιβλίο και το τετράδιο εργασιών.

Στο τέλος του μαθήματος, προτείνεται να αφιερωθούν 5-7 λεπτά για την διενέργεια της τελικής αξιολόγησης η οποία αφορά την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του σεναρίου αλλά και των μαθητών.  Προφανώς, η αξιολόγηση του σεναρίου συντελείται και κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας (διαμορφωτική αξιολόγηση)  εφόσον τότε μπορεί να εκτιμηθεί το ενδιαφέρον, η συμμετοχή και η συνεργασία των μαθητών αλλά και το μαθησιακό αποτέλεσμα στο τέλος της κάθε δραστηριότητες όταν τα αποτελέσματα (απαντήσεις των μαθητών) ανακοινώνονται και συζητούνται στην ολομέλεια της τάξης. 

Ο εκπαιδευτικός μπορεί να κάνει την τελική αξιολόγηση προφορικά στους μαθητές καθώς και από τα δύο φύλλα εργασίας που συμπλήρωσαν.

Τέλος 2ης διδακτικής ώρας - εκπλήρωση του 2ου και 3ου διδακτικού στόχου.

Ανάθεση εργασίας για το σπίτι

Προτεινόμενα διαθεματικά σχέδια εργασίας στο ΑΠΣ

Θέμα: Μεσόγειος και μεσογειακοί πολιτισμοί: Εκπόνηση ομαδικών εργασιών με γεωγραφικό και ιστορικό χαρακτήρα σχετικά με την ανάπτυξη διάφορων πολιτισμών στον ευρύτερο μεσογειακό χώρο.

Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες: Διάσταση, Μεταβολή, Αλληλεπίδραση, Αλληλεξάρτηση.

Προεκτάσεις: Ιστορία, Γλώσσα, Αισθητική Αγωγή.

Επειδή τα δύο μαθήματα που αφορούν τη Μεσόγειο, αναφέρονται σε ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα το οποίο αφορά άμεσα και τη χώρα μας και τον πολιτισμό της και το οποίο βέβαια είναι ανεξάντλητο, όπως είναι η Μεσόγειος, αλλά και για εμπέδωση των γνώσεων που αποκτήθηκαν στις δύο προηγούμενες διδακτικές ώρες, προτείνεται να δοθούν θέματα για ομαδικές εργασίες στους μαθητές όπως:

γεωμορφολογία – ηφαίστεια – κλίμα/βλάστηση – πολιτισμοί (π.χ. Αίγυπτος, Κύπρος, Ρώμη, Βυζάντιο, Άραβες κλπ) – εμπόριο – αποικισμοί/αποικιοκρατία – μουσική – διατροφή κλπ