Φάση Σεναρίου
Προσχολική Παιδαγωγική (Προσχολική)
Σχετικές θέσεις αντικειμένων σε σχέση με το σώμα
Στόχος αυτής της φάσης είναι να εισάγουμε το λεξιλόγιο των σχετικών θέσεων με παιχνιώδη τρόπο και να προκαλέσουμε συλλογισμούς σχετικούς με τις θέσεις των αντικειμένων σε σχέση με το σώμα. Οι μαθήτριες/τές του νηπιαγωγείου καθημερινά χρησιμοποιούν τις έννοιες "μέσα", "έξω", "πάνω", "κάτω" κ.τ.λ. στα πλαίσια του παιχνιδιού τους και των ενδιαφερόντων τους αλλά και σε οργανωμένος δράσεις και ρουτίνες, όπως στην ψυχοκινητική. Ωστόσο, σκοπός μας είναι είναι οι πρώτες αυτές χωρικές εμπειρίες να γίνουν το έδαφος για πιο σύνθετους μαθηματικούς συλλογισμούς με άξονα το παιχνίδι (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2006). 'Οπως παρατηρεί ο Clements (στο Χασάπης, 2012) "από το παιχνίδι και τα ενδιαφέροντα των παιδιών προέρχονται οι πρώτες μαθηματικές τους εμπειρίες. Εμπειρίες οι οποίες όμως γίνονται μαθηματικές στο βαθμό που τα παιδιά τις αναπαριστούν και τις συλλογίζονται". Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούμε μια διαδραστική αφήγηση στο απεικονιστικό περιβάλλον του υπολογιστή που θα αποτελέσει έναυσμα για συλλογισμό σχετικά με τις σχετικές θέσεις και θα διασκεδάσει τους μαθητές/τριες. Ο Prensky (2001) καταθέτει πως ο λόγος στην αφήγηση είναι ένα πολύ ισχυρό μέσο που προσελκύει το ενδιαφέρον των ανθρώπων, γοητεύει και συγκινεί και πως οι πολυμεσικές ιστορίες (με ήχο, εικόνα, κίνηση) μπορούν να αυξήσουν το ενδιαφέρον και την συμμετοχή των μαθητών.
'Ετσι, στην πρώτη αυτή φάση του σεναρίου οι μαθητές/τριες θα παρακολουθήσουν μια ιστορία (διαδραστικό βίντεο "η μοχθηρή βασίλισσα"): η/ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει στην ολομέλεια την μικρή ιστορία, που θα αποτελέσει αφορμή για απόλαυση αλλά και θα εισάγει τις έννοιες που διαπραγματευόμαστε. Στο βιντεάκι οι φιγούρες του σκακιού προσωποποιούνται και αυτό μας βοηθάει στην εξάσκηση των σχετικών θέσεων των αντικειμένων σε σχέση με το σώμα. Αφού τα παιδιά παρακολουθήσουν το βιντεάκι, τους επιστούμε την προσοχή στα διαδραστικά σημεία. Καλούμε ένα παιδί να επαννεκινήσει το βιντεάκι, πατώντας στα σημεία που εμφανίζονται, ώστε να "-δούμε τι θα γίνει". Οι μαθητές/τριες, με την βοήθειά μας, απαντούνε στις ερωτήσεις του βίντεο, ενώ στην συνέχεια ακολουθεί συζήτηση σχετικά με την αναπαράσταση των σκακιστικών κομματιών. Στην φάση αυτή, η/ο εκπαιδευτικός φέρνει στην ολομέλεια την σκακιέρα από τα επιτραπέζια παιχνίδια και παρουσιάζει στα παιδιά τα κομμάτια, δίνοντάς τα στα χέρια τους : "-πώς νομίζετε ότι λέγεται αυτό το κομμάτι", "-με τι μοιάζει αυτό το κομμάτι, πώς σκέφτεστε ότι λέγεται;", "-πείτε μου τη γνώμη σας, η βασίλισσα της σκακιέρας σε τι μοιάζει με την βασίλισσα που είδαμε στο βιντεάκι;". Με την δράση αυτή περνούμε σε ένα εμπράγματο επίπεδο, απαραίτητο για την αποτελεσματική μάθηση των αναπαραστάσεων του χώρου (Οικονόμου & Τζεκάκη,2009).
Ακολουθεί η παρακολούθηση της "διαδραστικής παρουσίασης", όπου ένα παιδί αναλαμβάνει να ενεργοποιεί τα κουμπιά που εμφανίζονται σε αυτήν, ώστε να κυλήσουν οι διαφάνειες. Τα παιδιά βλέπουν τις γελοιογραφίες και ακούνε την ερώτηση στο αρχείο ήχου. Καταθέτουν τις γνώμες τους στην ολομέλεια, ενώ εμείς εστιάζουμε ώστε οι μαθητές/τριες να χρησιμοποιούν τις έννοιες "κάτω από", "πίσω από" κτλ. στις απαντήσεις τους. Μπορούμε να ρωτήσουμε τους μαθητές/τριες να κάνουν υποθέσεις σχετικά με την ερώτηση του αρχείου ήχου, πριν την ακούσουνε: "-τι νομίζετε ότι θα μας ρωτήσουν εδώ;", "-πείτε μου την γνώμη σας και έπειτα ας πατήσουμε το κουμπί του ήχου".
Στο φύλλο εργασίας κατατίθεται ένα ιστόγραμμα του σεναρίου αυτού, για την/τον εκπαιδευτικό.
Βιβλιογραφικές αναφορές
Οικονόμου, Α. & Τζεκάκη Μ. (2009). Διερεύνηση της χωρικής ικανότητας παιδιών προσχολικής ηλικίας. Ανακτημένο στις 27-9-2015 στον διαδικτυακό τόπο http://slideplayer.gr/slide/1930681/
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2006). Οδηγός της Νηπιαγωγού. Διαθέσιμο στον διαδικτυακό τόπο http://www.pi-schools.gr/content/index.php?lesson_id=300&ep=368
Prensky, M. (2001). Μάθηση βασισμένη στο ψηφιακό παιχνίδι, (επιμ.) Μειμάρη Μ. Αθήνα: Μεταίχμιο
Χασάπης, Δ.(2012). Το παιχνίδι στη μάθηση και στη διδασκαλία των μαθηματικών. Πρακτικά 10ου Διημέρου για τη διδασκαλία των μαθηματικών. 15 & 16 Ιουνίου 2012. Αθήνα
Η μοχθηρή βασίλισσα Διευκρίνιση
Διασκεδάζουμε με το σκάκι Διευκρίνιση
Δημιουργός Σεναρίου: ΕΙΡΗΝΗ ΜΟΎΣΙΑΔΟΥ (Εκπαιδευτικός)
Έλεγχος Σεναρίου με τα Προγράμματα Σπουδών: ΤΣΑΜΠΑΖΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ (Σχολικός Σύμβουλος)
Έλεγχος Επιστημονικής Επάρκειας Σεναρίου: ΣΟΦΟΥ ΕΥΣΤΡΑΤΙΑ (Συντονιστής)