Φάση Σεναρίου

Χημεία (Γυμνάσιο)

Καύση των υδρογονανθράκων

2 ώρες

Εξισώσεις καύσης - Ανάθεση εργασιών

13λεπτά
Φύλλα Εργασίας
fe_4.pdf

Με την παρούσα φάση γίνεται προσπάθεια με δραστηριότητες διαβαθμισμένης δυσκολίας, ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζονται οι συντελεστές σε μια χημική εξίσωση, όπως η καύση1.

Βέβαια έχει προηγηθεί πρώτη γνωριμία με τους συντελεστές2 στη Β΄ Γυμνασίου, χωρίς περαιτέρω λεπτομέρειες ή ασκήσεις. Οι επόμενες χημικές εξισώσεις που συναντά ο μαθητής στο βιβλίο της Β΄ τάξης είναι εκείνες της καύσης των στοιχείων Fe, H, Mg, C και CH4. Το μάθημα όμως, αυτό είναι εκτός ύλης, όπως προαναφέρθηκε.

Αρχικά (στην 1η διαφάνεια) χρησιμοποιούνται μόνο προσομοιώματα μορίων και οι μαθητές ανακαλούν γνώσεις από τη Χημεία της Β΄ τάξης σχετικά με τα αναλυτικά βήματα της ισοστάθμισης3.

Στη 2η διαφάνεια παραλείπεται ο υπολογισμός των ατόμων κάθε στοιχείου και οι μαθητές καλούνται να χαρακτηρίσουν μια χημική εξίσωση ως ισοσταθμισμένη ή όχι. Επιπλέον εμφανίζεται η χημική εξίσωση. Τα χημικά σύμβολα παριστάνονται με το αντίστοιχο χρώμα που έχει το άτομο στην προσομοίωση (το σύμβολο του άνθρακα C με μαύρο χρώμα, του Ο με κόκκινο και του Η με λευκό).  

Στην 3η διαφάνεια ζητείται από τους μαθητές να χαρακτηρίσουν μια χημική εξίσωση ως ισοσταθμισμένη ή όχι. Τώρα παραλείπεται ο χρωματισμός των χημικών συμβόλων, ωστόσο παραμένουν οι προσομοιώσεις των μορίων, ενώ στην επόμενη διαφάνεια παραλείπονται και οι προσομοιώσεις των μορίων.

Τέλος, στην 5η διαφάνεια αξιοποιείται μια δραστηριότητα από το Φωτόδενδρο σχετικά με τον υπολογισμό συντελεστών, η οποία περιλαμβάνει μικρής, μέτριας αλλά και αυξημένης  δυσκολίας ώστε οι μαθητές να μπορούν να υπολογίζουν με επιτυχία τους συντελεστές μιας καύσης.

Η φάση ολοκληρώνεται με την ανάθεση εργασιών, όπως περιγράφονται στο Φύλλο Εργασίας4.  Οι τίτλοι των εργασιών προϋποθέτουν την ύπαρξη τουλάχιστον 9Χ2 = 18 μαθητών κατανεμημένων σε 6 ομάδες των 3 μαθητών, ή σε 9 διμελείς υποομάδες, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητες των μελών της. Ο διδάσκων θα διαμορφώσει τελικά το πλήθος των ομάδων, καθώς και τον αριθμό των μελών καθεμιάς.

 


1«Ζητείται από τους μαθητές χωρίς τη βοήθεια μοντέλων να συμπληρώσουν τη χημική εξίσωση της τέλειας καύσης ενός άλλου από τους γνωστούς υδρογονάνθρακες. Γίνεται πολύ αναλυτική αναφορά στον τρόπο προσδιορισμού των συντελεστών». Βλ. Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος, Παύλος Παπαθεοφάνους, Φιλλένια Σιδέρη, Χημεία Γ΄ Γυμνασίου: βιβλίο εκπαιδευτικού, http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/xhmeia_c/kath/ 1-120.biblio%20kathigiti.pdf, σελ. 98 (η υπογράμμιση δική μας).

2 «Για κάθε στοιχείο εξισώνουμε τα άτομα στα αντιδρώντα και στα προϊόντα, πολλαπλασιάζοντας με τους κατάλληλους συντελεστές τους μοριακούς τύπους». Βλ. Σ. Αβραμιώτης, Β. Αγγελόπουλος, Γ. Καπελώνης, Π. Σινιγάλιας, Δ. Σπαντίδης, Α. Τρικαλίτη, Γ. Φίλος, Χημεία Β΄ Γυμνασίου, http://ebooks.edu.gr/courses/DSGYM-B202/document/4bbee3a4ki5z/52400a6dy… σελ. 71.

3 Βλ. Σ. Αβραμιώτης, Β. Αγγελόπουλος, Γ. Καπελώνης, Π. Σινιγάλιας, Δ. Σπαντίδης, Α. Τρικαλίτη, Γ. Φίλος, Χημεία Β΄ Γυμνασίου: βιβλίο εκπαιδευτικού, http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/xhmeia_b/kath/kath_1_114.pdf σελ. 65.

4 Στη χειροτεχνία η γαλάζια φλόγα (μεγαλύτερο μέγεθος) και η κίτρινη φλόγα (μικρότερο μέγεθος) παραπέμπουν αφενός στη χρωματική διαφοροποίηση της φλόγας του λύχνου στην περίπτωση τέλειας και ατελούς καύσης (γαλάζιο και κίτρινο αντίστοιχα), αφετέρου στη θερμαντική δύναμη, (κατά την ατελή καύση η συσκευή έχει μικρότερη θερμαντική δύναμη).


Εξισώσεις καύσης


Δημιουργός Σεναρίου: ΝΙΚΗ ΚΑΤΣΙΑΠΗ (Εκπαιδευτικός)

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)
Το σενάριο «Καύση των υδρογονανθράκων» έχει χαρακτηριστεί ως Βέλτιστο (βαθμολογία 70 μονάδων και άνω) ύστερα από αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε από δύο αξιολογητές βάσει κριτηρίων που ορίστηκαν από το ΔΣ του ΙΕΠ.
1381