«Περπατώντας στα μονοπάτια της Αρχαίας Ολύνθου», ένα WebQuest για τα μαθήματα της Ιστορίας και της Γεωγραφίας

Ιστορία (ΠΕ) (Δημοτικό)

«Περπατώντας στα μονοπάτια της Αρχαίας Ολύνθου», ένα WebQuest για τα μαθήματα της Ιστορίας και της Γεωγραφίας

3 ώρες
Γενική περιγραφή περιεχομένου

Το σενάριο στηρίζεται στη δομη ενός WebQuest και αφορά τα μαθήματα της Ιστορίας και της Γεωγραφίας των μεγάλων τάξεων του δημοτικού (Ε' και ΣΤ'). Έχει τον τίτλο: «Περπατώντας στα μονοπάτια της Αρχαίας Ολύνθου». 

Ο όρος WebQuest εισήχθη για πρώτη φορά το 1995 από τον Bernie Dodge για να περιγράψει δομημένες διερευνητικές δραστηριότητες μαθητών ή σπουδαστών, στις οποίες το μεγαλύτερο μέρος των πληροφοριών αντλούνται από τον Παγκόσμιο Ιστό. (Βικιπαίδεια).

Οι Διερευνητικές Δραστηριότητες, που βασίζονται στις Δικτυακές αποστολές, είναι βασικά ένα σενάριο μαθήματος που αποσκοπεί να βοηθήσει το μαθητή να εξοικειωθεί με τη γνώση που παρέχει το Διαδίκτυο, μαθαίνοντας να το χρησιμοποιεί ως πηγή (Dodge 2001).

Μια Ιστοεξερεύνηση χτίζεται γύρω από μια ευχάριστη και ρεαλιστική διαδικασία η οποία προωθεί σκέψη υψηλού επιπέδου. Αφορά στο να αξιοποιήσει κάποιος την πληροφορία. Η σκέψη μπορεί να είναι δημιουργική ή κριτική και εμπεριέχει τη δυνατότητα επίλυσης δυσκολιών, την κριτική ικανότητα, την ανάλυση ή τη σύνθεση. Η διαδικασία πρέπει να είναι κάτι παραπάνω από απλές απαντήσεις σε ερωτήσεις ή αναμάσημα σε ό,τι κατεβάζει κάποιος από το Διαδίκτυο. Είναι δραστηριότητα βασισμένη στο Διαδίκτυο, η οποία εστιάζεται σε ένα κεντρικό ερώτημα. Το ερώτημα είναι πραγματικό, συχνά πολύπλοκο, προκαλώντας διερευνήσεις από πολλαπλές προοπτικές.

Για τη σωστή δημιουργία ενός WebQuest έχουν προσδιοριστεί από τον Bernie Dodge πέντε κανόνες, οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν οποιονδήποτε θελήσει να το κατασκευάσει.  Αυτοί οι κανόνες είναι οι εξής:

·        Εύρεση κατάλληλων ιστοσελίδων

·        Σωστή οργάνωση των εκπαιδευομένων και των πηγών

·        Πρόκληση των εκπαιδευομένων να σκέπτονται

·        Χρήση του Μέσου

·        Υποστήριξη υψηλών προσδοκιών ( Dodge, 2001).

Θεωρητική προσέγγιση

Το σενάριο βασίζεται στην εποικοδομητική θεώρηση του J.Piaget, όπου οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά στη δόμηση των δικών τους γνώσεων, συζητούν, εκτελούν δραστηριότητες, και σκέφτονται για αυτά που θα γράψουν. Η γνώση δε μεταδίδεται, αλλά είναι µια διαδικασία προσωπικής κατασκευής της γνώσης, η οποία εδράζεται σε προγενέστερες, που τροποποιούνται για να παραχθεί η νέα γνώση μέσα από  την ανάλυση και τη σύνθεση.

Επίσης, το σενάριο αξιοποιεί τη θεωρία της ανακαλυπτικής ευρετικής μάθησης του Bruner, σύμφωνα µε την οποία οι μαθητές ανακαλύπτουν τη μάθηση μέσα από ερευνητικές και ανακαλυπτικές διαδικασίες.

Ακόμα, το σενάριο στηρίζεται στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις του Vygotsky και των απογόνων του, όπου δίνεται έμφαση στη μαθησιακή διαδικασία, στην αλληλεπίδραση των εμπλεκόμενων μερών καθώς και στο κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον που λαμβάνει χώρα .

 

Μεθοδολογική προσέγγιση

Σαν μέθοδο διδασκαλίας θα εφαρμοστεί η παραδοσιακή- δασκαλοκεντρική κατά την προετοιμασία και ενημέρωση της τάξης και η ομαδοσυνεργατική κατά τη διεξαγωγή των εργασιών και την τελική παρουσίασή τους.

Η οργάνωση της τάξης έχει ως βασική μορφή την εργασία σε ανομοιογενείς ομάδες, η οποία είναι καθαρά μαθητοκεντρική μορφή διδασκαλίας και πραγματοποιείται μέσα στα πλαίσια της συλλογικής δράσης των μαθητών. Βασικό συστατικό της στοιχείο είναι η ενεργός συμμετοχή όλων των ομάδων στα πλαίσια της επικοινωνιακής προσέγγισης. Ειδικότερα, ο ρόλος του μαθητή διαφοροποιείται, αφού είναι µέλος μιας ομάδας µε κοινό στόχο, αλληλεπιδρά µε τους συμμαθητές της ίδιας ομάδας για την επίτευξη του στόχου, αναζητά τη σύνδεση της γνώσης µε την πραγματικότητα, αναστοχάζεται και αυτοαξιολογείται.

Σε αυτό το πλαίσιο ο ρόλος του δασκάλου αποκτά καθοδηγητικό, υποστηρικτικό, διαμεσολαβητικό και συμβουλευτικό χαρακτήρα. Λειτουργεί ενισχυτικά και συντονίζει διακριτικά τη διαδικασία. Δεν είναι απαραίτητο να παρεμβαίνει άμεσα όταν προκύπτουν δυσκολίες, αλλά δίνει χρόνο στους μαθητή να βρουν µόνοι τους τη λύση. Όταν βοηθά έναν μαθητή να ξεπεράσει µια μαθησιακή δυσκολία, τον μαθαίνει πώς να μαθαίνει μέσα από την τεχνική της ανακαλυπτικής διαδικασίας της μάθησης. Έτσι, ο εκπαιδευτικός γίνεται διαμεσολαβητής ανάμεσα στη γνώση και το μαθητή.

Περιγραφή Σταδίων Υλοποίησης του Σεναρίου

Η υλοποίηση του σεναρίου αναμένεται να ολοκληρωθεί σε πέντε στάδια:

1η Στάδιο  (εισαγωγή)

Στο πρώτο στάδιο γίνεται η εισαγωγή στη διδακτική ενότητα. Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει τους στόχους και την αναγκαιότητα υλοποίησής τους. Εξηγεί στα παιδιά αρχικά τι είναι το Webquest κι ότι από το σημείο αυτό και κατά τη διάρκεια όλης της δραστηριότητας θα συμβουλεύονται αυτό σε κάθε φάση της εργασίας τους.

 

2ο Στάδιο (Αποστολή)

Γίνεται η αναφορά στο ρόλο των μαθητών και των μαθητριών και καθορίζεται η εργασία που πρόκειται να αναλάβουν.

 Τα παιδιά θα πρέπει να αποφασίσουν το ρόλο που θα αναλάβει ο καθένας τους.
Οι ρόλοι είναι:

  • Γεωγράφος
  • Iστορικός
  • Αρχαιολόγος
  • Αρχιτέκτονας

3ο Στάδιο (Διαδικασία)

Κάθε μέλος της ομάδας θα  εξερευνήσει τους ιστοχώρους που επιλέχθηκαν για να παρέχουν πληροφορίες που αντιστοιχούν στο δικό του ερευνητικό ρόλο. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπάρχει στενή αλληλεπίδραση δάσκαλου-μαθητή. Ο δάσκαλος καθοδηγεί και ανατροφοδοτεί τα παιδιά που δυσκολεύονται – ιδιαίτερα όσον αφορά τη χρήση του Η/Υ.

Τα μέλη των ομάδων θέτουν στη διάθεση της ομάδας τους τα στοιχεία που έχουν συλλέξει, τα επεξεργάζονται, τα αναλύουν και συνθέτουν την τελική ομαδική εργασία, με τη διακριτική υποστήριξη του δασκάλου, όπου, και αν, αυτή είναι αναγκαία.

4ο Στάδιο (Αξιολόγηση)

Περιγράφεται ο τρόπος αξιολόγησης των στόχων του μαθήματος και τα κριτήρια αξιολόγησης.

Οι μαθητές μέσα από Ρουμπρίκες Αξιολόγησης, θα αυτοαξιολογηθούν και θα αξιολογήσουν τα αποτελέσματα των ομαδικών εργασιών τους. 

5ο Στάδιο (Συμπέρασμα)

Γίνεται παρουσίαση των αποτελεσμάτων της δουλειάς τους, συζητούν για τις δυσκολίες που συνάντησαν και προσπαθούν στα πλαίσια ενός συνεργατικού κλίματος να διορθώσουν τυχόν λάθη και παραλήψεις.

Συνοψίζοντας όλα τα προηγούμενα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι με το πέρας του μαθήματος αυτού οι μαθητές θα έχουν εμπλουτίσει τις γνώσεις τους και θα έχουν ζήσει εμπειρίες μάθησης πρωτόγνωρες γι΄ αυτούς μέσα σε ένα φιλικό περιβάλλον, όπως αυτό του Webquest. Κυρίως τα παιδιά θα έχουν πάρει βασικές γνώσεις και πληροφορίες για την Αρχαία Όλυνθο και τη Χαλκιδική. Κατά αυτό τον τρόπο θα έχουν την ευκαιρία  να μάθουν ότι  μπορούν να προσεγγίσουν τις γνώσεις ερευνητικά καθώς επίσης πως δεν πρέπει  να αρκούνται  στη στείρα αποστήθισή τους.
Γι΄ αυτό και η αξία αυτού του μαθήματος δεν έγκειται μόνο στην προσφορά γνώσεων αλλά και στην ανάπτυξη γνωστικών λειτουργιών, όπως:

  • ο προβληματισμός,
  • η κατηγοριοποίηση και η ανάλυση πληροφοριών,
  •  η διεξαγωγή συμπερασμάτων και
  •  η καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων.

Εκπαιδευτικό Πρόβλημα

Οι μαθητές καλούνται μέσα από το συγκεκριμένο σενάριο - WebQuest να λειτουργήσουν ως μικροί ερευνητές εξαντλώντας τις διαθέσιμες πηγές και να προσπαθήσουν να καταγράψουν όλα τα στοιχεία που συνθέτουν την ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα της Αρχαίας Ολύνθου.Παράλληλα, έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με τη χρήση του Η/Υ ως μέσου αναζήτησης κι εντοπισμού της πληροφορίας και ως εργαλείου επεξεργασίας των διαθέσιμων στοιχείων.

Το Διαδίκτυο αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο της εκπαιδευτικής κοινότητας αρκεί να υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις. Η αξιοποίηση του Διαδικτύου με ένα Webquest παρέχει δυνατότητες ενεργητικής μάθησης και κριτικής επεξεργασίας της πληροφορίας. Δείχνει στους μαθητές τα πλατιά όρια γνώσης και ουσιαστικής χρήσης της προετοιμάζοντάς τους για τις απαιτήσεις του ρόλου τους ως αυριανοί πολίτες. Από την άλλη μπορεί να αναβαθμίσει το ρόλο του εκπαιδευτικού, που γίνεται σχεδιαστής του μαθήματός του διευρύνοντας τα περιθώρια δράσης και πρωτοβουλίας. Τα παραπάνω αποτελούν βασικά στοιχεία για τη γενικότερη αναβάθμιση του σημερινού σχολείου.

Τα WebQuests είναι ένας πρωτοποριακός τρόπος υποστήριξης της διδασκαλίας, ο οποίος μπορεί να καταστήσει την εκπαιδευτική παρέμβαση πιο ενδιαφέρουσα κι αποτελεσματική, καθώς το μάθημα γίνεται πιο ευχάριστο και δημιουργικό τόσο από την πλευρά του μαθητή όσο και από την πλευρά του δασκάλου. Με τη χρήση των WebQuests δίνεται η ευκαιρία στο μαθητή να οικοδομήσει τη γνώση μέσα από δημιουργικές-ανακαλυπτικές πρωτοβουλίες και γενικώς μέσα από την αυτενεργό συμμετοχή του στα πλαίσια της μαθητικής ομάδας.

Αυτό το οποίο επιχειρείται στην παιδαγωγική μας προσέγγιση είναι να προωθηθεί η μαθητική αυτενέργεια και η διαμαθητική συνεργασία μέσω της εφαρμογής ενός μοντέλου κατευθυνόμενης διερεύνησης.

at 50/100
Εκπαιδευτική Βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο
Δημοτικό
Θεματική Ταξινομία
Ιστορία (ΠΕ) >
Τύπος Διαδραστικότητας
Ενεργός μάθηση
Επίπεδο Διαδραστικότητας
υψηλό
Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα:
-6
6-9
9-12
12-15
15-18
18-25
25+
Φάσεις Ψηφιακού Σεναρίου:
Εισαγωγή
15λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Πληροφορικής
Στόχοι
30λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Πληροφορικής
Διαδικασία
45λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Πληροφορικής
Αξιολόγηση
15λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Πληροφορικής
Συμπέρασμα
30λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Πληροφορικής
Διδακτικοί Στόχοι
Θα εξερευνήσετε και θα δώσετε πληροφορίες σχετικά με αρχαιολογικό χώρο της Ολύνθου:
τη γεωγραφική της θέση στο χάρτη της Χαλκιδικής και της Ελλάδας
την ιστορία του τόπου και την τοπική αρχιτεκτονική,
τον αρχαιολογικό χώρο, τα μνημεία τέχνης και πολιτισμού και
την παράδοση και τη Λαογραφία.
Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου
Γεωγραφία Δημοτικού, Ιστορία Δημοτικού, τοπική ιστορία, WebQuest,
Υλικοτεχνική υποδομή
Εργαστήριο Πληροφορικής με σύνδεση στο διαδίκτυο.

Δημιουργός Σεναρίου: ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΙΣΑΗΛΙΔΗΣ (Εκπαιδευτικός)

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)
Το σενάριο ««Περπατώντας στα μονοπάτια της Αρχαίας Ολύνθου», ένα WebQuest για τα μαθήματα της Ιστορίας και της Γεωγραφίας» έχει χαρακτηριστεί ως Επαρκές (βαθμολογία 50 μονάδων μέχρι 69.5) ύστερα από αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε από δύο αξιολογητές βάσει κριτηρίων που ορίστηκαν από το ΔΣ του ΙΕΠ.