Δημιουργία Βίντεο στο School-Lab
Ερευνητική Εργασία - Project (Γυμνάσιο)
Στο πλαίσιο της δράσης School Lab, oι μαθητές καλούνται να διαλέξουν ένα επιστημονικό θέμα από οποιαδήποτε θεματική των Θετικών Επιστημών τους εμπνέει (Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Μαθηματικά, Πληροφορική, Γεωλογία, Οικολογία, Ιατρικές Επιστήμες κτλ.) και να δουλέψουν πάνω σε αυτό, να το ψάξουν λίγο πιο βαθιά με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών τους και στη συνέχεια να το παρουσιάσουν δημιουργώντας ένα βίντεο 3 – 5 λεπτών.
Ο τρόπος παρουσίασης του βίντεο, το οποίο θα απευθύνεται στο ευρύ κοινό, θα πρέπει να διέπεται από σαφήνεια αλλά ταυτόχρονα να είναι πρωτότυπο και διασκεδαστικό.
Το παρόν ψηφιακό σενάριο προτείνει μια μεθοδολογία διερεύνησης και επιλογής της θεματικής των Θετικών Επιστημών που θα επιλέξουν οι μαθητές καθώς επίσης μια μεθοδολογία εξοικείωσης με τη δημιουργία βίντεο.
Το παιδαγωγικό πλαίσιο του σεναρίου στηρίζεται στην ενεργητική και συνεργατική μάθηση και την προστιθέμενη εκπαιδευτική αξία της δημιουργίας βίντεο από τους μαθητές.
Οι μαθητές δημιουργώντας βίντεο, αξιοποιούν την ενεργητική μάθηση μέσω συνεργατικών μεθόδων διδασκαλίας, συνδέοντας πληροφορίες με την ατομική και συλλογική τους εμπειρία αλλά και με ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα. Συλλέγουν πληροφορίες στο επιστημονικό θέμα που έχουν επιλέξει, ξεκινώντας από το πρώτο επίπεδο μάθησης (Πληροφοριακή Μάθηση), οργανώνουν τα δεδομένα τους, φτάνοντας στο δεύτερο επίπεδο (Οργανωτική Μάθηση), τα αναλύουν κατακτώντας το τρίτο επίπεδο (Αναλυτική Μάθηση) και δημιουργούν τη δική τους οπτικοακουστική αφήγηση, φτάνοντας στο τέταρτο και υψηλότερο επίπεδο της Παραγωγικής Μάθησης (Ματσαγγούρας, 2005 Fragkaki et al., 2006). Οι μαθητές ως δημιουργοί παράγουν ένα αποτέλεσμα που έχει για αυτούς νόημα, ενώ την ίδια στιγμή κάνουν επανάληψη και εφαρμογή στο γνωστικό αντικείμενο.
Σύμφωνα με πολλούς ερευνητές (Cropley, 2006 Florida, 2002 Murakami, 2000), ζούμε στην εποχή της δημιουργικότητας, η οποία αναγνωρίζεται σαν βασικός παράγοντας όχι μόνο για την οικονομική ανάπτυξη αλλά και για την ίδια την επιβίωση κρατών και οργανισμών. Πολλοί ερευνητές (Simonton, 2000 Kampylis et. al., 2006 Lambropoulos et.al., 2008) πιστεύουν ότι η επιστημονική έρευνα για τη δημιουργικότητα πρέπει να δώσει πρακτικές εφαρμογές και προγράμματα για όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης ώστε να καλύψει την απαίτηση των καιρών για μια δημιουργική εκπαίδευση. Η μάθηση και η δημιουργικότητα βασίζονται σε γνωσιακές διαδικασίες αλλά ταυτόχρονα είναι από τη φύση τους κοινωνικά φαινόμενα (Candy & Edmonds, 1999). Η μελέτη της συνεργατικής δημιουργικότητας είναι ζητούμενο στη σύγχρονη εκπαίδευση, όπου ομάδες ανθρώπων με διαφορετικές ειδικότητες είναι αναγκαίο να συνεργαστούν για τη παραγωγή ενός έργου που δεν μπορεί να παραχθεί από ένα μόνο άτομο.
Το σενάριο συνδυάζει τις θεματικές της Επιστήμης με την Τέχνη εμπνέοντας τους μαθητές να ανακαλύψουν τη συναρπαστική πλευρά των Θετικών Επιστημών και να προσεγγίσουν τις θεματικές τους με εναλλακτικό τρόπο.

Οι Θετικές Επιστήμες συχνά δημιουργούν ένα δέος προς τους μαθητές, οι οποίοι συνήθως είναι αρνητικά προδιατεθιμένοι, διστακτικοί και ανήσυχοι όταν προσεγγίζουν τα γνωστικά αντικείμενά τους.
Η προσέγγιση των γνωστικών αντικειμένων των Θετικών Επιστημών συνήθως είναι θεωρητική και όχι μέσα από σύγχρονες διδακτικές πρακτικές εξοικείωσης με τις επιστημονικές ερευνητικές μεθόδους (MARCH report, 2014). Το πρώτο εκπαιδευτικό πρόβλημα είναι ο συνδυασμός αρνητικής προδιάθεσης και επιφυλακτικής στάσης των μαθητών ως προς τη διδασκαλία των Θετικών Επιστημών με τους παραδοσιακούς τρόπους.
Απαιτείται μια διαφορετικού τύπου προσέγγιση ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν τις συναρπαστικές προκλήσεις των Θετικών Επιστημών και να τους δοθούν τα ερεθίσματα που θα τους εμπνεύσουν να εμπλακούν ενεργά με τα γνωστικά αντικείμενά τους.
Επιπλέον, σε έναν κόσμο που κατακλύζεται από Μέσα, θεωρείται χρήσιμο και σημαντικό, οι μαθητές να επενδύουν όχι στην «απόκτηση», απομνημόνευση ή συσσώρευση γνώσεων αλλά στην καλλιέργεια της ικανότητας να ανακαλύπτουν, αναλύουν, μοιράζονται, συζητούν τη γνώση (learning to learn), να έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν κριτική και βέβαια να γίνουν οι ίδιοι παραγωγοί νέας γνώσης. Συνεπώς, ένα δεύτερο εκπαιδευτικό πρόβλημα είναι η αναγκαιότητα «εγγραμματισμού στα Μέσα» (Media Literacy) όπως καταγράφεται στις συστάσεις της European Commission (2009) και της Unesco (2011).
Η εμπλοκή των μαθητών σε αυθεντικές δραστηριότητες που έχουν νόημα γι’ αυτούς, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να δημιουργήσουν το δικό τους βίντεο, ευνοεί την ενεργό συμμετοχή τους και επομένως διευκολύνει τη σε βάθος κατανόηση και "οικοδόμηση" της γνώσης (Unesco, 2002). H δημιουργία βίντεο αποτελεί ένα σημαντικό κίνητρο για μάθηση, καλλιεργεί ψηφιακές, ατομικές και συνεργατικές δεξιότητες και εμπνέει τους σημερινούς μαθητές. Επιπλέον, συμβάλλει ιδιαίτερα στην πρόκληση ενδιαφέροντος, στη διατήρηση της προσοχής, στην επεξήγηση πολύπλοκων φαινόμενων και στην αποσαφήνιση δύσκολων εννοιών που είναι δύσκολο να εξηγηθούν αποκλειστικά με τον προφορικό λόγο ή με γραπτό κείμενο.
Το ψηφιακό σενάριο έχει στόχο να δημιουργήσει ένα αυθεντικό περιβάλλον μάθησης, το οποίο θα παρέχει τα ερεθίσματα στους μαθητές για προσέγγιση και κατανόηση των Θετικών Επιστημών και των επιστημονικών μεθόδων τους και επιπλέον θα προσφέρει συνθήκες επικοινωνίας, συνεργατικής δημιουργικότητας και καλλιέργειας των δεξιοτήτων του 21ου αιώνα.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. School Lab: Κατανοώντας τις Προκλήσεις των Θετικών Επιστημών
Άρθρο στο 7ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση 2013 Μεθοδολογίες Μάθησης Αθήνα, 8 -10 Νοεμβρίου 2013 http://icodl.openet.gr/index.php/icodl/2013/paper/view/273/117
2. European project MARCH Report: The State of the Art in Science Education: Results of MARCH Empirical Studies https://sciencemarch.eu/images/sm-images/MARCH-Survey-report.pdf
3. Media & Learning Conference 2013 - The School Lab project: Communicating Sciencehttp://media-and-learning.eu/2013/sites/default/files/presentations/ML_…
4. Οδηγός Σπουδών των Εκπαιδευτικών - Παιδεία στα Μέσα και την Πληροφορία UNESCO. (2011). http://unesdoc.unesco.org/images/0019/001929/192971GRE.pdf
5. Ευρωπαϊκή οδηγία για την προώθηση της παιδείας στα Μέσα http://europa.eu/rapid/press-release_IP-09-1244_el.htm.
6. Εκπαιδευτική Τηλεόραση 2.0: το Πείραμα της Ψηφιακής Μετάβασης. Τσακαρέστου, Μ. & Παπαδημητρίου, Σ. (2011). Στο Λιοναράκης, Α. (Επιμ.) 6th International Conference in Open & Distance Learning - November 2011, PROCEEDINGS. Ανακτήθηκε 21 Μαρτίου, 2011 από from http://icodl.openet.gr/index.php/icodl/2011/paper/view/66
7. Creating video in school: A collaborative learning activity http://www.slideshare.net/sofipapadi/video-as-collaborativelearningacti…
8. Center for Media Literacy, Literacy for the 21st Century, An Overview & Orientation Guide To Media Literacy Education Part I: Theory CML MediaLit Kit™ A Framework for Learning and Teaching in a Media Age http://www.medialit.org/sites/default/files/mlk/01_MLKorientation.pdf
9. Developing digital literacies JISC, (2014). http://www.jisc.ac.uk/guides/developing-digital-literacies
10. Information and Communication Technology in Education – A Curriculum for Schools and Programme for Teacher Development. Paris: UNESCO (2002). http://unesdoc.unesco.org/images/0012/001295/129538e.pdf
πρωτοβουλία Βρετανικό Συμβούλιο, Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, SciCo
Δημιουργός Σεναρίου: Σοφία Παπαδημητρίου (Εκπαιδευτικός)