Ελεύθεροι Πολιορκημένοι - Μεσολόγγι - 1826

Ιστορία (ΔΕ) (Γενικό Λύκειο)

Ελεύθεροι Πολιορκημένοι - Μεσολόγγι - 1826

3 ώρες

Γενική περιγραφή περιεχομένου

Μία διαθεματική προσέγγιση του ιστορικού γεγονότος της πολιορκίας και της Εξόδου του Μεσολογγίου και του εμβληματικού ποιητικού έργου του Δ. Σολωμού "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι". Με τη διδακτική αξιοποίηση πηγών και καλλιτεχνικών έργων (ζωγραφική, μουσική) επιδιώκεται η κριτική ανάγνωση του ιστορικού γεγονότος και η συνειδητοποίηση εκ μέρους των μαθητών της μετουσίωσης του συγκεκριμένου ιστορικού γεγονότος σε ποιητικό κείμενο, σε βαθμό που γεγονός και κείμενο να αποτελούν οργανική ενότητα. Πάνω απ' όλα, όμως, οι μαθητές καλούνται να βιώσουν τα πάθη του λαού τους και να διαπιστώσουν πώς αυτά τα πάθη αποκτούν καθολική αξία καθώς μετατρέπονται σε κλασικά κείμενα υψηλής τέχνης.

"Σκέψου σε βάθος και σταθερά τη φύση της Ιδέας, πριν πραγματοποιήσεις το ποίημα. Σε αυτό θα πάρει σάρκα και οστά το ουσιαστικότερο και υψηλότερο περιεχόμενο της ανθρώπινης φύσης, η Πατρίδα και η Πίστη" Δ.Σολωμός, Στοχασμοί

Εκπαιδευτικό Πρόβλημα

Στο βιβλίο της Γ' τάξης "Ιστορία του νεότερου και του σύγχρονου κόσμου (από το 1815 ως σήμερα)", το οποίο διδάσκεται και στο Γενικό Λύκειο (ως μάθημα Γενικής Παιδείας) και στο Επαγγελματικό (ως μάθημα επιλογής), το ιστορικό γεγονός της Εξόδου του Μεσολογγίου καλύπτει δέκα σειρές. Η σύνδεση με την ποιητική σύνθεση του Σολωμού πραγματοποιείται σε μια μόνο σειρά. Οι μαθητές/τριες θα μπορούσαν να ασχοληθούν με το συγκεκριμένο ψηφιακό σενάριο με στόχο να δημιουργήσουν τον δικό τους ψηφιακό πόρο.

at 50/100 Εύκολο

Εκπαιδευτική Βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο

Γενικό Λύκειο

Θεματική Ταξινομία

Ιστορία (ΔΕ) > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Πολεμικά γεγονότα >

Τύπος Διαδραστικότητας

Ενεργός μάθηση

Επίπεδο Διαδραστικότητας

μεσαίο

Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα:

-6

6-9

9-12

12-15

15-18

18-25

25+

Φάσεις Ψηφιακού Σεναρίου:

Εισαγωγή στο σενάριο

45λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Τάξη (απαραίτητος ο βιντεοπροβολέας)

Φάση διερεύνησης΄και επεξεργασίας υλικού

90λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Εργαστήριο Πληροφορικής/Αίθουσα με διαδραστικό πίνακα και φορητούς υπολογιστές ανά ομάδα

Φάση δημιουργίας τελικού προϊόντος

50λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Εργαστήριο Πληροφορικής/Αίθουσα με διαδραστικό πίνακα και φορητούς υπολογιστές ανά ομάδα

Διδακτικοί Στόχοι

Να γνωρίσουν το ιστορικό γεγονός της πολιορκίας και της Εξόδου του Μεσολογγίου μέσα από τις πηγές.

Να διαπιστώσουν πώς το ιστορικό γεγονός μετουσιώνεται σε ποιητικό κείμενο και αποκτά διαχρονικότητα

Να βιώσουν συναισθηματικά την κορύφωση του δράματος των Μεσολογγιτών και το ηθικό μέγεθος της Εξόδου

Να προβούν σε πρωτότυπη δημιουργία αντλώντας έμπνευση από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους

Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου

Έξοδος Μεσολογγίου, Επανάσταση 1821, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι,

Υλικοτεχνική υποδομή

Εργαστήριο Πληροφορικής, Διαδραστικός Πίνακας/Βιντεοπροβολέας

Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί

Χρήση υλικού με σήμανση "κοινό κτήμα" (public domain)

Δημιουργός Σεναρίου: ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΑΝΤΙΔΟΥ (Εκπαιδευτικός)
Έλεγχος Σεναρίου με τα Προγράμματα Σπουδών: ΚΟΡΝΑΡΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Σχολικός Σύμβουλος)
Έλεγχος Επιστημονικής Επάρκειας Σεναρίου: ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ (Συντονιστής)

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)

Αesop - 14514

Το σενάριο «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι - Μεσολόγγι - 1826» έχει χαρακτηρισθεί ως Υποδειγματικό ύστερα από εργασία επιστημονικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικός Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλος ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ).

Ο ομηρικός "οίκος" και οι πρώτοι πολιτικοί θεσμοί

Το σενάριο προσεγγίζει την έννοια του ομηρικού "οίκου" ως μιας εκ των πρώτων μορφών κοινωνικής και πολιτικής οργάνωσης στην αρχαία Ελλάδα. Μελετώνται πλευρές, όπως κοινωνική διαστρωμάτωση, οικονομικές ασχολίες και πολιτική οργάνωση.

Στη συνέχεια αναδεικνύονται οι πρώτες μορφές δημόσιου λόγου και ο ρόλος του ατόμου σε αυτή την κοινωνία. Ο δημόσιος λόγος διατυπώνεται μέσα σε συγκεκριμένους θεσμούς που αλληλοεξαρτώνται. Οι θεσμοί αυτοί εξελίσσονται και αναπτύσσονται στην κλασική Ελλάδα του 5ου αιώνα.

Στην τελευταία φάση επιχειρείται σύγκριση των θεσμών της ομηρικής εποχής μεταξύ ενός μυθοπλαστικού παραδείγματος απολιτικής κοινωνίας (Κύκλωπες) και της πλήρους ανάπτυξης δημοκρατικών θεσμών, όπως η εκκλησία του δήμου στην Αθήνα της κλασικής εποχής.

Το σενάριο δεν αναπτύσσει τις αιτίες για τις οποίες εξελίχθηκε ο "ομηρικός οίκος" σε άλλου τύπου πολιτεύματα. Προσπαθεί να αναδείξει το κεντρικό χαρακτηριστικό του: Είναι μια πολιτική κοινωνία, η οποία δημιουργεί πολιτικούς θεσμούς και στην οποία για πρώτη φορά τα άτομα συμμετέχουν με τη γνώμη τους, τις αποφάσεις ή τις αντιρρήσεις τους και, βεβαίως, τη θέση τους.

Σύντομη βιβλιογραφία:

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμοι Β και Γ1. Εκδοτική Αθηνών, 1970

Mosse, Cl. Η Αρχαϊκή Ελλάδα. Από τον Όμηρο ως τον Αισχύλο, ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2001

Βλάχος, Γ. Πολιτικές κοινωνίες στον Όμηρο, ΜΙΕΤ, Αθήνα, 1985

Finley, M. Ο κόσμος του Οδυσσέα, Σιδέρης, Αθήνα, 1954

Ομηρικά Έπη, Οδύσσεια και Ιλιάδα. Μεταφράσεις των Καζαντζάκη -Κακριδή και Πολυλά. Ανακτήθηκαν από τη σελίδα Ελληνικός Πολιτισμός.

Παρατηρήσεις:

Η λέξη "πολιτικός" χρησιμοποιείται καταχρηστικά, επειδή είναι παράγωγη της λέξης "πόλις" που προέκυψε αργότερα. Ωστόσο οι πρώτοι θεσμοί που θεμελιώνονται την εποχή του ομηρικού "οίκου" παραπέμπουν στον καταμερισμό αρμοδιοτήτων - εξουσιών και συναντώνται συστηματικά στις μεταγενέστερες πόλεις.

Οι Βλάχος και Mosse επιχειρηματολογούν για το πώς μπορούν τα ομηρικά έπη να αξιοποιηθούν ως ιστορικές πηγές, παρά τη γενική διαπίστωση ότι "τα έπη είναι πρώτα απ' όλα ένα δημιούργημα της φαντασίας, και έτσι πρέπει να διαβάζονται".