Φάση Σεναρίου

Λατινικά (Γενικό Λύκειο)

Γνωριμία με τον Κικέρωνα

3 ώρες

Γλωσσική επεξεργασία-μετάφραση.

45λεπτά
Φύλλα Εργασίας
cicero_b_fasi-1.doc

Επιμέρους στόχοι αυτής της φάσης είναι α. η γνωριμία, μέσω της παρατήρησης, με τον κικερώνειο λόγο και η εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με αυτόν, β. η μετάφραση των κειμένων, γ. η επεξεργασία του λεξιλογίου των ενοτήτων, η εξοικείωση με την παραγωγή λέξεων ετυμολογικά συγγενών και δ. η συλλογή λέξεων ή φράσεων που επιβιώνουν αυτούσια ως και σήμερα στη νέα ελληνική γλώσσα ως στερεότυπες εκφράσεις.

       Για την επίτευξη του πρώτου στόχου, οι μαθητές καλούνται να παρατηρήσουν τον λόγο του Κικέρωνα στα κείμενα και των τριών ενοτήτων του σχολικού τους εγχειριδίου (VI, XLII, XLIV) και να καταγράψουν τα συμπεράσματά τους σε ένα αρχείο επεξεργασίας κειμένου. Για να επιτευχθεί αυτό ευκολότερα, οι μαθητές συγκρίνουν τα παραπάνω κείμενα με το κείμενο VII του βιβλίου τους που αποδίδεται στον Ιούλιο Καίσαρα και τους δίνεται ως παράλληλο. Αξίζει, σε αυτό το σημείο, να γίνει υπενθύμιση από τον εκπαιδευτικό στους μαθητές πως ο Κικέρων, εκτός από πολιτικός και φιλόσοφος, υπήρξε και άριστος ρήτορας. Αυτή η υπενθύμιση είναι σημαντική για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τον κικερώνειο λόγο. Την πληροφορία αυτή οι μαθητές μπορούν να θυμηθούν, αν ανακαλέσουν στη μνήμη τους τη δραστηριότητα της α΄φάσης του σεναρίου. Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να επιτευχθεί η σύνδεση των δραστηριοτήτων των δύο πρώτων φάσεων. Κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο, για να συνειδητοποιήσουν και οι μαθητές πως οι δραστηριότητες, με τις οποίες ασχολούνται, δεν είναι απασπασματικές, αλλά, πολλές φορές, η ολοκλήρωση της μιας, βοηθά στην ενασχόληση με την επόμενη.

     Οι μαθητές, λοιπόν, καλούνται να μελετήσουν τον λόγο του Κικέρωνα στις παραπάνω ενότητες, να επισημάνουν και να αξιολογήσουν τα επιχειρήματά του, να παρατηρήσουν το χρησιμοποιούμενο λεξιλόγιο, κυρίως αφηρημένο, με παρουσία περισσοτέρων ουσιαστικών και λιγότερων ρημάτων, τουλάχιστον στα κείμενα των ενοτήτων που μελετούν. Ακολούθως, καταγράφουν τα συμπεράσματά τους σε ένα συνεργατικό κείμενο, αφού κατά τη φάση αυτή θα αξιοποιηθεί η ομαδοσυνεργατική μέθοδος διδασκαλίας. Εν συνεχεία, με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού οι μαθητές μεταφράζουν τα κείμενα που τους δόθηκαν.

       Στη συνέχεια, οι ομάδες των μαθητών καλούνται να ασκηθούν στην παραγωγή λέξεων ετυμολογικά συγγενών είτε στη λατινική είτε στις ευρωπαϊκές γλώσσες. Αρχικώς, χωρίς αυτό να είναι δεσμευτικό, τους δίνονται συγκεκριμένες λέξεις από τις ενότητες VI, XLII, XLIV που μελετούν και τους ζητείται να βρουν παράγωγες ή ετυμολογικά συγγενείς στη λατινική γλώσσα, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που παρέχει το λεξικό των Charlton T. Lewis και Charles Short (" A Lαtin Dictionary")  της ιστοσελίδας www. perseus.tufts.edu. Ο στόχος εδώ είναι διττός, αφενός να περιηγηθούν σε μια πανεπιστημιακή ιστοσελίδα που περιλαμβάνει έναν τεράστιο αριθμό λεξικών και κλασικών κειμένων, και αφετέρου να αναζητήσουν ετυμολογικά συγγενείς λέξεις σε ένα λατινικό λεξικό, στο οποίο μπορούν να αντλήσουν και πληροφορίες γραμματικού περιεχομένου, όπως κλίση ουσιαστικών, γένος, στο οποίο ανήκει η αναζητούμενη λέξη, αρχικοί χρόνοι ρημάτων, κάτι που μπορεί να αποτελέσει μια καλή αφορμή για υπενθύμιση και επανάληψη ήδη παλαιών γνώσεων ή κατάκτηση νέων.

     Στη συνέχεια, για να αντιληφθούν την επίδραση που άσκησε η λατινική στις σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες μπορούν να περιηγηθούν σε ξένα λεξικά. Ενδεικτικά, στην ιστοσελίδα www.askoxford.com/ dictionaries οι ομάδες των μαθητών θα αναζητήσουν λέξεις της αγγλικής, ισπανικής κτλ που έχουν ετυμολογική συγγένεια με λέξεις λατινικές, που οι ίδιοι θα επιλέξουν από τα κείμενα που μελετούν. Ακολούθως, μπορούν να οπτικοποιήσουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους, δηλώνοντας τη λατινική λέξη και τις ετυμολογικά συγγενείς στις σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες που βρήκαν στα λεξικά που χρησιμοποίησαν, με ένα πρόγραμμα εννοιολογικής χαρτογράφησης.

       Οι μαθητές, επιπλέον, καλούνται να αναζητήσουν διαδικτυακά πληροφορίες και να συλλέξουν λέξεις, φράσεις που επιβιώνουν ως και σήμερα και χρησιμοποιούνται ως στερεότυπες εκφράσεις στη νέα ελληνική, αλλά και σε άλλες γλώσσες. Τις φράσεις αυτές, μετά την αναζήτησή τους, μπορούν να τις καταγράψουν μαζί με τη μετάφρασή τους σε ένα αρχείο επεξεργασίας κειμένου και να τις παρουσιάσουν στην τάξη. Τέλος, μέσω ενός διαδραστικού βίντεο είναι δυνατό να προσεγγίσουν κειμενογλωσσικά τα υπό εξέταση κείμενα, απαντώντας σε ερωτήσεις γραμματικής αναγνώρισης ή συντακτικής ανάλυσης λέξεων.

       Για τις παραπάνω δραστηριότητες οι μαθητές εργάζονται σε φύλλο εργασίας κοινό για όλες τις ομάδες.

 


ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ- ΣΥΝΤΑΞΗ, ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΛΕΞΕΩΝ


Δημιουργός Σεναρίου: ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΒΕΝΟΥΤΣΟΥ (Εκπαιδευτικός)
Έλεγχος Σεναρίου με τα Προγράμματα Σπουδών: ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ (Σχολικός Σύμβουλος)
Έλεγχος Επιστημονικής Επάρκειας Σεναρίου: ΞΕΣΤΕΡΝΟΥ ΜΑΡΙΑ (Συντονιστής)

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)
Το σενάριο «Γνωριμία με τον Κικέρωνα» έχει χαρακτηρισθεί ως Υποδειγματικό ύστερα από εργασία επιστημονικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικός Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλος ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ).
2646