Ισορροπημένη διατροφή

Φυσική αγωγή (Γενικό Λύκειο)

Ισορροπημένη διατροφή

2 ώρες

Γενική περιγραφή περιεχομένου

Αρχικά επιχειρείται η πρόκληση του ενδιαφέροντος των μαθητών/τριών μέσα από την εξέταση διαφόρων πηγών από το διαδίκτυο σε ομάδες και η διερεύνηση των απόψεών τους αναφορικά με το τι συνιστά μια ισορροπημένη διατροφή. Εξετάζονται τα χαρακτηριστικά της αναλογικότητας, της ποικιλίας και του μέτρου τα οποία χαρακτηρίζουν ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Κατόπιν οι μαθητές καλούνται να συντάξουν ένα τριήμερο ισορροπημένο διαιτολόγιο της αρεσκείας τους και αναπτύσσεται συζήτηση πάνω στις επιλογές τους.

Εκπαιδευτικό Πρόβλημα

Τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία εκτείνονται σε ένα ευρύ φάσμα παθήσεων που περιλαμβάνουν από πόνο στις αρθρώσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη και καρδιαγγειακές παθήσεις μέχρι διαταραχές της εμμήνου ρήσεως στις γυναίκες, ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα. Στην Ελλάδα, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την αύξηση του φαινομένου, με τα ποσοστά να είναι ιδιαίτερα αυξημένα στο μαθητικό πληθυσμό. Σύμφωνα με τα ευρήματα από την εφαρμογή του προγράμματος ΕΥΖΗΝ (Εθνική δράση Υγείας για τη ΖωΗ των Νέων) κατά τα σχολικά έτη 2012-13 και 2013-14, το 30% των μαθητών/τριών καταγράφηκαν ως υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Οι διατροφικές συνήθειες ενός ατόμου αποτελούν έναν από τους βασικότερους παράγοντες ελέγχου του βάρους και πρόληψης της παχυσαρκίας. Οι παραπάνω διαπιστώσεις υποδηλώνουν τη δυσκολία κατανόησης, αποδοχής και εφαρμογής των βασικών αρχών της ισορροπημένης διατροφής από τους μαθητές/τριες και την ανάγκη υλοποίησης εκπαιδευτικών παρεμβάσεων.

at 50/100 Μέτριας δυσκολίας

Εκπαιδευτική Βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο

Γενικό Λύκειο

Θεματική Ταξινομία

Φυσική αγωγή >

Τύπος Διαδραστικότητας

Ενεργός μάθηση

Επίπεδο Διαδραστικότητας

πολύ υψηλό

Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα:

-6

6-9

9-12

12-15

15-18

18-25

25+

Φάσεις Ψηφιακού Σεναρίου:

Σκιαγραφώντας το πρόβλημα

10λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Σχολικό εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών, σύνδεση με τον παγκόσμιο ιστό

Απόψεις των μαθητών για την Ισορροπημένη διατροφή

15λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Σχολικό εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών, σύνδεση με τον παγκόσμιο ιστό

Η πίτα της Ισορροπημένης διατροφής

20λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Σχολικό εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών, σύνδεση με τον παγκόσμιο ιστό

Σύνταξη τριήμερου διαιτολογίου

30λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Σχολικό εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών

Συζήτηση και ανακεφαλαίωση

15λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Σχολικό εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών

Διδακτικοί Στόχοι

Να κατατάσσει τα τρόφιμα στις διάφορες ομάδες τροφίμων

Να αναφέρει τα κυριότερα χαρακτηριστικά της ισορροπημένης διατροφής

Να συντάσσει ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο

Να αξιολογεί ένα διαιτολόγιο ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά της ισορροπημένης διατροφής

Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου

Ισορροπημένη διατροφή, ομάδες τροφίμων, διατροφικές συνήθειες, παχυσαρκία,

Υλικοτεχνική υποδομή

Σχολικό εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών, σύνδεση στον παγκόσμιο ιστό

Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί

Η εικόνα του σεναρίου λήφθηκε από: Public Health England in association with the Welsh government, the Scottish government and the Food Standards Agency in Northern Ireland (https://www.gov.uk/government/publications/the-eatwell-plate-how-to-use-it-in-promotional-material/the-eatwell-plate-how-to-use-it-in-promotional-material#copyright-and-licensing)

Δημιουργός Σεναρίου: ΙΑΚΩΒΟΣ ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΗΣ (Εκπαιδευτικός)
Έλεγχος Σεναρίου με τα Προγράμματα Σπουδών: ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (Σχολικός Σύμβουλος)
Έλεγχος Επιστημονικής Επάρκειας Σεναρίου: ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ (Συντονιστής)

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)

Αesop - 7622

Το σενάριο «Ισορροπημένη διατροφή» έχει χαρακτηρισθεί ως Υποδειγματικό ύστερα από εργασία επιστημονικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικός Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλος ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ).

Βασικές κινητικές δεξιότητες μετακίνησης

Το εκπαιδευτικό σενάριο αναφέρεται στην απόκτηση γνώσεων για τη σωστή εκτέλεση των βασικών δεξιοτήτων μετακίνησης και τη χρήση τους για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μικρών μαθητών. Συγκεκριμένα, αποτελεί πρόταση που στοχεύει στην επανάληψη και εμπέδωση των γνώσεων των μαθητών Α'-Β' Δημοτικού στις βασικές δεξιότητες μετακίνησης και κατόπιν στη χρήση των γνώσεων αυτών για την παροχή ανατροφοδότησης του ενός μαθητή προς τον άλλο αλλά και για την αξιολόγηση της προσωπικής τους εκτέλεσης. Οι παραπάνω στόχοι περιλαμβάνονται στο Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Φυσική Αγωγή των τάξεων Α'-Γ' του Δημοτικού Σχολείου (Σκοπός 2, Στόχοι 2 και 4).

Αρχικά οι μαθητές θα έχουν τη δυνατότητα με τη χρήση διαδραστικών εργαλείων να ανακαλέσουν στη μνήμη την ονοματολογία των δεξιοτήτων και να εμπεδώσουν τα σημεία προσοχής, ενώ ταυτόχρονα οι διδάσκοντες να εντοπίσουν σημεία που δεν κατανοήθηκαν και χρειάζονται περαιτέρω βελτίωση. Η κατανόηση των σημείων εκτέλεσης κρίνεται απαραίτητη για την επόμενη φάση. Σε αυτή οι μαθητές παρακολουθώντας τις βιντεοσκοπημένες εκτελέσεις των δεξιοτήτων συμμαθητή τους, θα κρίνουν την ορθότητα της εκτέλεσης σύμφωνα με φύλλο εργασίας που περιλαμβάνει τα διδαχθέντα σημεία εκτέλεσης και θα ανατροφοδοτήσουν το συμμαθητή τους. Επίσης στο σενάριο περιλαμβάνεται αξιολόγηση της αντιλαμβανόμενης ικανότητας των παιδιών στην εκτέλεση των δεξιοτήτων που ο εκπαιδευτικός μπορεί να συγκρίνει με τα αποτελέσματα της κινητικής αξιολόγησης.

Πιθανές δυσκολίες με τη σκέψη των μαθητών ενδέχεται να παρουσιαστούν κατά την εφαρμογή της αξιολόγησης και ανατροφοδότησης μεταξύ τους, εάν εφαρμόζεται για πρώτη φορά. Προϋποθέτει (1) τη διδασκαλία των δεξιοτήτων με έμφαση στα βασικά σημεία εκτέλεσης και (2) οι μικροί μαθητές να έχουν εξασκηθεί στην παρατήρηση και ανατροφοδότηση βάσει κριτηρίων τουλάχιστον χωρίς καταγραφή σε φύλλο ελέγχου, καθώς και στην ειλικρινή αναφορά των στοιχείων που παρατηρούν.

Για την εφαρμογή του σεναρίου, λόγω απαγόρευσης βιντεοσκοπήσεων στο χώρο του σχολείου, προϋπόθεση αποτελεί η έγγραφη έγκριση των γονέων για βιντεοσκόπηση των παιδιών για μαθησιακούς και διδακτικούς λόγους.

Αναφορικά με τη διδακτική μεθοδολογία το σενάριο βασίζεται στην πρακτική και εξάσκηση βάσει της συμπεριφορικής στρατηγικής καθώς και στη συμμετοχή σε μικρή ομάδα συζήτησης βάσει κοινωνικοπολιτισμικών διδακτικών στρατηγικών.

Αξιολόγηση της φυσικής κατάστασης

Η φυσική κατάσταση είναι μια έννοια πολυδιάστατη. Ο καθορισμός και η επιλογή των παραμέτρων της έχουν μια μακρά και σύνθετη πορεία. Ένας από τους κυριότερους στόχους των Ευρωπαϊκών διερευνητικών σεμιναρίων που έγιναν για την Ευρωπαϊκή δέσμη αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης (EUROFIT) ήταν να προσδιοριστούν πραγματικά οι βασικές διαστάσεις της φυσικής κατάστασης, κάτι που πραγματοποιήθηκε. Παρουσιάστηκε το 1988, και αποτελείται από 9 κινητικές δοκιμασίες.

Το συγκεκριμένο σενάριο περιλαμβάνει τη γνωριμία ενός αξιόπιστου εργαλείου αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης, σύμφωνα με το πρωτόκολλο Eurofit, το οποίο μετράει τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά των μαθητών και τις παρακάτω διαστάσεις με κινητικές δοκιμασίες: αερόβια λειτουργία, μυίκή δύναμη και αντοχή, ταχύτητα,ευκαμψία, ισορροπία. Οι παράγοντες που μετράει είναι η καρδιοαναπνευστική αντοχή (παλίνδρομο τρέξιμο αντοχής), η στατική (δύναμη χεριού) και εκρηκτική μυϊκή δύναμη (στατικό άλμα σε μήκος), η λειτουργική δύναμη (εξάρτηση από μονόζυγο με λυγισμένους αγκώνες) και η δύναμη κορμού (αναδίπλωση από την κατάκλιση-ραχιαίοι), η δρομική ταχύτητα (παλίνδρομο τρέξιμο 10χ5μ.) και ταχύτητα άνω άκρων (μετακίνηση χεριού), η ευκαμψία (δίπλωση από εδραία θέση) και η ισορροπία σώματος (ισορροπία στο έναπόδι-φλαμίγκο). Επίσης περιλαμβάνει και τις ανθρωπομετρικές μετρήσεις (ανάστημα, σωματικό βάρος και σωματικό λίπος). Διαιρεί τους βασικούς παράγοντες που συγκροτούν τη φυσική κατάσταση σε αυτούς που αφορούν την επίδοση και αυτούς που αφορούν την υγεία. Αυτό το τεστ είναι ευρέως διαδεδομένο πλήρως έγκυρο βάσει πολύ αυστηρών κριτηρίων.

Οι παράγοντες που εξετάζονται στο παρόν διδακτικό σενάριο, είναι αυτοί που αφορούν την υγεία και έχουν πρόσθετη αξία επειδή είναι πολύ ουσιαστικοί για τη φυσική κατάσταση και την προαγωγή της υγείας (βασικοί στόχοι της φυσικής αγωγής στο σχολείο), καθώς επηρεάζουν και την επίδοση και είναι: η καρδιοαναπνευστική αντοχή, η δύναμη-μυϊκή αντοχή, η ευκαμψία και τα σωματομετρικα χαρακτηριστικά.

Οι μαθητές/τριες θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν αρχικά θεωρητική γνώση με τη χρήση διαδραστικών εργαλείων να μάθουν την σχετική ορολογία των στοιχείων της αξιολόγησης καιτης φυσικής κατάστασης καθώς και να κατανοήσουν τον τρόπο και τη μέθοδο πραγματοποίσης των κινητικών δοκιμασιών. Τέλος ο διδάσκων θα εντοπίσει, τυχόν προβλήματα και απορίες των παιδιών που θα επιλυθούν πριν την εκτέλεση των δοκιμασιών πεδίου.

Το σενάριο περιλαμβάνει τρεις φάσεις. Στην 1η φάση συλλέγονται πληροφορίες και αποκτούνται γνώσεις σχετικά με τον ρόλο της αξιολόγησης και βασικά στοιχεία της φυσικής κατάστασης. Στη 2η φάση περιγράφονται οι κινητικές δοκιμασίες με τις οποίες αξιολογούνται τα στοιχεία που αφορούν την υγεία και στην 3η φάση οι μαθητές/τριες δημιουργούν τη δικιά τους αξιολόγηση βάσει των γνώσεων που έχουν αποκομίσει στις προηγούμενες φάσεις.