Στη φάση αυτή οι μαθητές αφού έχουν καταγράψει τα χαρακτηριστικά του ιστορικού φαινομένου, καλούνται να χωριστούν σε μικρές ομάδες, ώστε να καλυφθούν οι ρόλοι της δράσης  και αναλαμβάνουν να αναλύσουν τα στοιχεία που αναγνώρισαν πριν και να συνθέσουν μικρά κείμενα, που θα παρουσιάσουν στην τάξη, ως διαλογικές αντιπαραθέσεις διαφορετικών φορέων, συμφερόντων και βιωμάτων.  Οι ρόλοι αναφέρονται σε κοινωνικές ομάδες (πλούσιοι - φτωχοί και άνεργοι), σε κράτη (Αμερική - Ευρώπη) και σε πολιτικές ιδεολογίες (ναζιστές - θιασώτες της ΚΤΕ). Έτσι επαληθεύουν τις αξίες και στάσεις που διαμορφώθηκαν, και καλλιεργούν τη δεξιότητα της κριτικής σκέψης, της σύντομης αλλά ουσιαστικής παρουσίασης σε προφορικό λόγο και επιχειρηματολογία (τύπος debate). Κατανοούν τη συμπεριφορά των ανθρώπων σε συγκεκριμένες καταστάσεις και αντιλαμβάνονται τη σύνδεση του ιστορικού άξονα με την ανθρώπινη ζωή και εξέλιξη.