Ειρήνη & Πόλεμος: ένα διαδικτυακό Αντιπολεμικό Μουσείο στο wiki
Διαθεματική Ομάδα (Γυμνάσιο)
Ως αφετηρία του διδακτικού σεναρίου αποτελεί η διαθεματική εργασία της 5ης ενότητας του σχολικού βιβλίου Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ΄ Γυμνασίου: «Στην Αθήνα, όπως και σε άλλες πόλεις του κόσμου, υπάρχει ένα Πολεμικό Μουσείο. Φανταστείτε ποια θα μπορούσαν να είναι τα εκθέματα ενός Αντιπολεμικού Μουσείου. Χωριστείτε σε ομάδες και συλλέξτε υλικό: π.χ. φωτογραφίες, λογοτεχνικά κείμενα, τραγούδια, πίνακες ζωγραφικής ή άλλα έργα τέχνης κ.λπ. με αντιπολεμικά μηνύματα. Φτιάξτε το Μουσείο σας». Η καινοτομία της παρούσας πρότασης έγκειται στη δημιουργία ενός διαδικτυακού Αντιπολεμικού Μουσείου, του οποίου οι αίθουσες αντιστοιχούν στις σελίδες ενός wiki και αναφέρονται σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους που εξετάζονται στο βιβλίο ιστορίας της Γ΄ Γυμνασίου. Βέβαια, καλό είναι να έχει προηγηθεί η διδασκαλία των κειμένων της ενότητας καθώς και των ιστορικών περιόδων στις οποίες πρόκειται να αναφερθούν.
Το wiki θεωρήθηκε το καταλληλότερο εργαλείο για την υλοποίηση του σεναρίου, καθώς γρήγορα και εύκολα οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Αποτελεί ένα περιβάλλον στο οποίο οι μαθητές/ριες ανεβάζουν το υλικό τους αλλά συγχρόνως παράγουν και δημοσιεύουν το δικό τους πολυτροπικό κείμενο. Επομένως, αξιοποιείται και ως ανοιχτό περιβάλλον γραφής. Ο σχεδιασμός του βοηθάει τις ομάδες να συνεργάζονται, να διαμοιράζονται και να οικοδομούν μέσω ασύγχρονης επικοινωνίας το δημοσιευμένο υλικό.Τα έγγραφα που δημοσιεύονται στο wiki είναι διαθέσιμα για επεξεργασία και σχολιασμό από όλα τα μέλη του ανά πάσα στιγμή (West & West, 2009: 3). Με τα εργαλεία που διαθέτει (ιστορικό σελίδας, συχνότητα επισκέψεων, σχόλια) ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να διαπιστώσει τον βαθμό συμμετοχής και τη συνεισφορά των συμμετεχόντων στη συνεργατική διαδικασία.
Η τάξη μετατρέπεται σταδιακά σε κοινότητα δημιουργικής μάθησης, καθώς οι μαθητές/ριες εμπλέκονται δημιουργικά στην παραγωγή της σχολικής γνώσης αναπτύσσουν γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες υψηλότερου επιπέδου και συγχρόνως εξοικειώνονται κυρίως με πρακτικές του ψηφιακού γραμματισμού αξιοποιώντας λειτουργικά τα νέα μέσα (Κουτσογιάννης, 2004) αλλά και του κριτικού γραμματισμού, καθώς επιλέγουν, κατανοούν, παράγουν και αντιμετωπίζουν κριτικά διάφορα είδη γραπτών και πολυτροπικών κειμένων (Αρχάκης & Τσακωνα, 2011:195). Η ενασχόληση με διαφορετικά κειμενικά είδη (φωτογραφικό υλικό, πίνακες ζωγραφικής, αντιπολεμικά κείμενα, αντιπολεμικά τραγούδια) συντελεί στην καλλιέργεια του πολυγραμματισμού (Δενδρινού, 2001).
Το σενάριο θεωρείται ευέλικτο και εύκολα υλοποιήσιμο, καθώς δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις από τους μαθητές και τις μαθήτριες, οι οποίοι/ες είναι οι αποκλειστικοί και ουσιαστικοί δημιουργοί του διαδικτυακού Αντιπολεμικού Μουσείου. Ο/η εκπαιδευτικός έχει το ρόλο του συντονιστή, δευκολυντή και εμψυχωτή των μαθητικών δραστηριοτήτων, ενώ οι μαθητές/ριες ως μικροί ερευνητές, έρχονται αντιμέτωποι με προβλήματα, τα οποία καλούνται να επιλύσουν. Ερευνούν, επιλέγουν και εξάγουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους, ανακαλύπτοντας έτσι τη νέα γνώση. (Ράπτης & Ράπτη, 2007).
Εφαρμόστηκε η ομαδοσυνεργατική μορφή διδασκαλίας (κάθε ομάδα ανέλαβε μία ιστορική περίοδο του βιβλίου της Γ΄ Γυμνασίου), καθώς θεωρείται ότι αναπτύσσει τη συνεργατική μάθηση, διευκολύνει την αφομοίωση των διδασκόμενων αντικειμένων από τους μαθητές και τις μαθήτριες και δημιουργεί προϋποθέσεις για ενεργητική συμμετοχή όλων των μαθητών/ριών στη διδασκαλία (Χατζησαββίδης, 2012: 9).
Βιβλιογραφία
- Αρχάκης, Α. & Τσάκωνα, Β. (2011). Ταυτότητες, αφηγήσεις και γλωσσική εκπαίδευση. Αθήνα: Πατάκη.
- Δενδρινού, Β. (2001). Διδασκαλία της μητρικής γλώσσας. Στο Α.-Φ. Χριστίδης (Επιμ., σε συνεργασία με τη Μ. Θεοδωροπούλου), Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα (σσ. 217-221). Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
- Κουτσογιάννης, Δ. (2004β). ΤΠΕ και γλωσσική διδασκαλία: προς την αναζήτηση εναλλακτικής κριτικής προσέγγισης. Στο (Επιμ. Β. Δενδρινού & Β. Μητσικοπούλου), Πολιτικές γλωσσικού πλουραλισμού και ξενόγλωσση εκπαίδευση στην Ευρώπη. Αθήνα: Μεταίχμιο.
- Ράπτης, Α., & Ράπτη, Α. (2007). Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της Πληροφορικής: Ολική Προσέγγιση. Αθήνα: Αριστοτέλης Ράπτης
- West, J & West. M. (2009). Using Wikis for Online Collaboration. The Power of the Read-Write Web. USA: Jossey-Bass (http://goo.gl/SXCg07. Τελευταία πρόσβαση: 3/6/2015).
- Χατζησαββίδης, Σ. & Αλεξίου, Μ. 2012. Μεθοδολογία και διαδικασίες ανάπτυξης εκπαιδευτικών σεναρίων στα Γλωσσικά μαθήματα. Μελέτη για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή σεναρίων και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία της γλώσσας και λογοτεχνίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: στο πλαίσιο του τυπικού γραμματισμού, για διαθεματικές διδακτικές πρακτικές, για ημιτυπικές και άτυπες σχολικές πρακτικές, με διαδραστικούς πίνακες και φορητούς υπολογιστές. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (http://goo.gl/mz7dQN. Τελευταία πρόσβαση: 9/6/2015).
Δικτυογραφία
- ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ & ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: http://www.netschoolbook.gr/history.html
- ΨΗΦΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: http://digitalschool.minedu.gov.gr/
- ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ: http://photodentro.edu.gr/aggregator/
- ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ: https://el.wikipedia.org
- ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ: https://images.google.com/
- ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ: https://www.youtube.com/
- http://www.mathima.gr/education/yliko/files_yliko/25h_Martiou_eikones.h…
Οι μαθητές/ριες δημιουργούν μέσα από δεξιότητες συνεργασίας και αλληλεπίδρασης ένα διαδικτυακό Αντιπολεμικό Μουσείο συνδεόμενο με ιστορικές περιόδους της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας (βλ. σχολικό εγχειρίδιο ιστορίας Γ΄ Γυμνασίου) καλλιεργώντας συγχρόνως αντιπολεμικά αισθήματα και αποκτώντας κριτική στάση απέναντι σε προπαγανδιστικές πολεμικές αφίσες.
Δημιουργός Σεναρίου: Μαρία Μιχάλη (Εκπαιδευτικός)