Βαλκανικοί Πόλεμοι: «Η εθνική ομοψυχία και τα θαύματά της»

Ιστορία (ΠΕ) (Δημοτικό)

Βαλκανικοί Πόλεμοι: «Η εθνική ομοψυχία και τα θαύματά της»

2 ώρες
Γενική περιγραφή περιεχομένου

Οι μαθητές και οι μαθήτριες αναδεικνύουν τους λόγους που οδήγησαν στη συμμαχία των βαλκανικών κρατών εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανασυνθέτουν την γεωγραφία των εμπλεκόμενων περιοχών, εντοπίζουν τα κυριότερα πολεμικά γεγονότα των Βαλκανικών Πολέμων και ακολούθως κατανοούν τους λόγους που έφεραν σε ρήξη τη Βουλγαρία με την Ελλάδα και τη Σερβία. Τέλος, συζητούν τους λόγους στους οποίους οφείλεται η θετική έκβαση των Βαλκανικών Πολέμων για την Ελλάδα.


Εκπαιδευτικό Πρόβλημα

Στην Ελλάδα οι νίκες των Βαλκανικών πολέμων επισκιάζονται από τον Εθνικό Διχασμό που ακολούθησε τη διαμάχη ανάμεσα στον πρωθυπουργό Βενιζέλο και το βασιλιά Κωνσταντίνο και βέβαια από το μεγάλο εθνικό τραύμα, τη Μικρασιατική Καταστροφή. Για το λόγο αυτό παρατηρείται η παραδοξότητα, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι να μην αποτελούν αυτοδύναμο ή αυτοτελές γεγονός για την ελληνική ιστοριογραφία αλλά να εντάσσονται ως ένα επεισόδιο σε μια μακρά σειρά γεγονότων, η οποία και καταλήγει στη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922. Ωστόσο, οι Βαλκανικοί πόλεμοι υπήρξαν (και παραμένουν) το μεγαλύτερο πολεμικό επίτευγμα του νεοελληνικού κράτους από την ίδρυσή του. Με συγκριτικά μικρό ανθρώπινο και υλικό κόστος και σε διάστημα μόλις δέκα μηνών διπλασιάστηκαν η έκταση και ο πληθυσμός της χώρας. Παράλληλα, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι θα πρέπει να διαβαστούν ως η αρχή του τέλους της μακραίωνης συμβίωσης πολυποίκιλων πολιτισμικών κοινοτήτων στα Βαλκάνια, καθώς σηματοδοτούν την ηγεμονία της αρχής των εθνοτήτων.

Από την οπτική της διδακτικής προσέγγισης του περιεχομένου και των μεθόδων διδασκαλίας, η μετάθεση του ενδιαφέροντος από τα γεγονότα (πολεμικά, διπλωματικά κλπ.) στις δεξιότητες (ιστορική σκέψη) άλλαξε τον προσανατολισμό την εκπαιδευτικών πρακτικών. Η αλλαγή αυτή επηρέασε τόσο τη μέθοδο διδασκαλίας όσο και το περιεχόμενο. Δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στην κατανόηση των μεθόδων της ιστορίας, με στόχο την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Ως προς το περιεχόμενο η επικέντρωση στα πολεμικά και πολιτικά γεγονότα έδωσε τη θέση της στην ολική ιστορία (καθημερινή ζωή, θεσμοί, κοινωνικές δομές κλπ.). Οι πρακτικές αυτές εξοικείωσαν τους μαθητές με τη χρήση των πηγών αλλά περιόρισαν τις ιστορικές τους γνώσεις.  Όπως και στις νέες διδακτικές προσεγγίσεις της ιστορίας, έτσι και στο παρόν διδακτικό σενάριο, οι δύο παραπάνω ακραίες τάσεις έχουν εγκαταλειφθεί. Ζητούμενο στο σχεδιασμό και στην ανάπτυξη του σεναρίου «Βαλκανικοί Πόλεμοι» είναι η καλή γνώση γεγονότων των Βαλκανικών Πολέμων, αλλά επίσης και η διαχείριση των πηγών με τρόπο που να αναπτύσσεται η ιστορική σκέψη. Οι ιστορικές πηγές προσεγγίζονται με ερωτήματα τα οποία, εντός του κατάλληλου παιδαγωγικού πλαισίου, οδηγούν στην ανασύνθεση των σημαντικών όψεων του παρελθόντος στη σκέψη των μαθητών. Τα ερωτήματα, δηλαδή, λειτουργούν ως πυξίδες που προσανατολίζουν τους μαθητές ώστε να οδηγηθούν σε συμπεράσματα.

at 50/100
Εκπαιδευτική Βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο
Δημοτικό
Θεματική Ταξινομία
Ιστορία (ΠΕ) > Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία (19ος-20ός αι.) > Πολεμικά γεγονότα >
Τύπος Διαδραστικότητας
Συνδυασμός παθητικής και ενεργητικής μάθησης
Επίπεδο Διαδραστικότητας
υψηλό
Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα:
-6
6-9
9-12
12-15
15-18
18-25
25+
Φάσεις Ψηφιακού Σεναρίου:
Α' Βαλκανικός Πόλεμος
45λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Υπολογιστών
Β' Βαλκανικός Πόλεμος
45λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Υπολογιστών
Διδακτικοί Στόχοι
Οι μαθητές να γνωρίσουν τα κυριότερα πολεμικά και διπλωματικά γεγονότα των Βαλκανικών Πολέμων.
Οι μαθητές να κατανοήσουν τους λόγους που οδήγησαν σε συμμαχία τα βαλκανικά κράτη.
Οι μαθητές να αναλύσουν τα αποτελέσματα των Βαλκανικών Πολέμων για την Ελλάδα.
Οι μαθητές να ξαναδιαβάσουν τα γεγονότα των Βαλκανικών Πολέμων από διαφορετική οπτική.
Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου
Βαλκανικοί Πόλεμοι, Ελλάδα, Ελευθέριος Βενιζέλος, διάδοχος Κωνσταντίνος, Νεότουρκοι, Βουλγαρία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Θεσσαλονίκη, Τουρκία, Οθωμανική Αυτοκρατορία,
Υλικοτεχνική υποδομή
Τάξη, Εργαστήριο Υπολογιστών, Διαδραστικός Πίνακας ή Βιντεοπροβολέας

Δημιουργός Σεναρίου: ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΜΑΝΤΖΑΡΙΔΟΥ (Εκπαιδευτικός)
Έλεγχος Σεναρίου με τα Προγράμματα Σπουδών: ΚΟΡΝΑΡΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ/ΚΑΣΚΑΜΑΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ (Σχολικός Σύμβουλος)
Έλεγχος Επιστημονικής Επάρκειας Σεναρίου: ΒΙΤΟΥΛΗΣ ΜΙΧΑΗΛ/ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ (Συντονιστής)

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)
Το σενάριο «Βαλκανικοί Πόλεμοι: «Η εθνική ομοψυχία και τα θαύματά της»» έχει χαρακτηρισθεί ως Υποδειγματικό ύστερα από εργασία επιστημονικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικός Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλος ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ).