Το μουσείο ζωντανεύει
Βιωματικές Δράσεις - ΣΔΕ - Project (Δημοτικό)
Με το παρόν διδακτικό σενάριο, το οποίο αποτελείται από 3 κύριες φάσεις, οι μαθητές προετοιμάζονται κατάλληλα για την επίσκεψή τους στο μουσείο της Ακρόπολης, με απώτερο σκοπό να ανακαλύψουν τη σημασία του μουσείου για τον πολιτισμό, την Ιστορία, την ανθρωπότητα, τη ζωή τους. Η πρώτη φάση αποτελεί την προετοιμασία των μαθητών στο σχολείο για την επίσκεψή τους στο μουσείο. Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει δράσεις κατά την διάρκεια της επίσκεψης στο μουσείο. Η τρίτη και τελευταία φάση αφορά δραστηριότητες μετά την επίσκεψη, στο σχολείο. Η τελευταία φάση σχετίζεται με την αξιοποίηση του υλικού που συνέλεξαν οι μαθητές, την παρουσίασή του στο κοινό του σχολείου και τη δημιουργία ψηφιακού υλικού για την κατασκευή ιστοσελίδας, η οποία θα χρησιμεύσει σε μελλοντικούς υποψήφιους επισκέπτες σχολείων στο μουσείο. Επιπλέον, γίνεται ανατροφοδότηση των ερεθισμάτων που έλαβαν οι μαθητές, αλλά και αξιοποιείται ένα είδος μεταγνώσης για το τι και το πώς έμαθαν και προσέγγισαν τον μουσειακό χώρο με τα εκθέματά του. Τέλος, με τη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, εξετάζεται το εάν οι μαθητές αναθεωρούν τον τρόπο προσέγγισης μιας επίσκεψης σε ένα μουσείο, αλλά και την αξία των μουσείων για τον πολιτισμό και τη ζωή του ανθρώπου.
Σημείωση: Στο διδακτικό σενάριο παρουσιάζονται πολλές δράσεις, κάποιες από τις οποίες είναι εναλλακτικές και προαιρετικές, ώστε ο εκάστοτε εκπαιδευτικός που θα χρησιμοποιήσει το διδακτικό σενάριο, να είναι σε θέση να επιλέξει μεταξύ αυτών, ανάλογα
- με το διαθέσιμο χρόνο
- τις δυνατότητες του σχολείου
- τον αν χρησιμοποιεί τη μέθοδο της "διαφοροποιημένης" τάξης (flipped classroom)
- τον αριθμό των μαθητών
- το επίπεδο των μαθητών
- τις επιλογές των ίδιων των μαθητών (ο δάσκαλος μπορεί να προτείνει και οι μαθητές τελικά να επιλέξουν).
Σε κάθε φάση, αναφέρεται τι είναι προαιρετικό και τι υποχρεωτικό για την επίτευξη των διδακτικών στόχων. Αυτός είναι και ο λόγος που αναφέρονται σε κάθε φάση του διδακτικού σεναρίου και οι Επιμέρους Διδακτικοί Στόχοι, ώστε ο εκπαιδευτικός να έχει την ευχέρεια να επιλέξει μεταξύ στόχων και αντίστοιχων δράσεων. Το θετικό με την Ψηφιακή Πλατφόρμα ΑΙΣΩΠΟΣ είναι ότι διαθέτει ποικιλόμορφες διαδραστικές, πολυμεσικές και πολυτροπικές δυνατότητες, με αποτέλεσμα ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές να έχουν πλούτο επιλογών. Στο συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο έχουν χρησιμοποιηθεί σχεδόν όλες οι δυνατότητες της ψηφιακής πλατφόρμας (16 από τα 18 ψηφιακά μέσα) και δημιουργήθηκαν πάνω από 25 δραστηριότητες με τη βοήθεια των μέσων αυτών, προκειμένου να καλυφθούν ολοκληρωτικά οι διδακτικοί στόχοι (γενικοί και ειδικοί).
Μία προϋπόθεση για την αποτελεσματική χρήση του διδακτικού σεναρίου είναι οι βασικές γνώσεις ηλεκτρονικών υπολογιστών από πλευράς των μαθητών, τις οποίες η πλειοψηφία αυτών διαθέτει. Κάποιες από τις δραστηριότητες που προτείνονται είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας σε ό,τι αφορά στις ΤΠΕ, όμως έχουν εκούσια εισαχθεί στο σενάριο για τρεις λόγους.
- Πρώτον, διότι είναι σημαντικό οι δραστηριότητες να είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας βάσει παιδαγωγικών θεωριών (βλ. Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης) και επιπλέον, για να προκαλούν το μέγιστο δυναμικό των μαθητικών δυνατοτήτων.
- Δεύτερον, για δράσεις που απαιτούν περισσότερες γνώσεις στις ΤΠΕ, έχει προβλεφθεί η συνδρομή και βοήθεια του δασκάλου.
- Τρίτον, η διαβάθμιση στη δυσκολία των δράσεων προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές που διαφοροποιούνται λόγω ηλικίας, επιδόσεων και ενδιαφερόντων.
Για τον ίδιο ανωτέρω λόγο περί διαβαθμισμένης δυσκολίας, χρησιμοποιούνται και ποικίλες μορφές διδασκαλίας. Η μαθητοκεντρική, η ατομική και η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, η ενεργός μάθηση και η βιωματική μάθηση, καθώς και η μέθοδος επίλυσης προβλήματος και μέθοδος του project, έχουν ληφθεί υπόψιν κατά το σχεδιασμό, τη στοχοθεσία και τη δημιουργία των δράσεων του σεναρίου, οι οποίες υλοποιούν τους στόχους. Το κέντρο του σεναρίου είναι οι μαθητές και είναι αυτοί οι πρωταγωνιστές όλων των δράσεων. Λειτουργούν αυτόνομα με τις ομάδες τους. Εμπλέκονται με ενεργό τρόπο σε όλες τις δραστηριότητες.
Η υλικοτεχνική υποδομή που προτείνεται, καλύπτει το ψηφιακό σενάριο διότι η πλειοψηφία των σχολείων διαθέτει ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η δράση του σεναρίου καλύπτεται και από μικρό αριθμό η/υ, αφού η πλειονότητα των δραστηριοτήτων είναι σχεδιασμένες να γίνουν ομαδοσυνεργατικά. Όσο για τα έξοδα μετακίνησης για το μουσείο της Ακρόπολης, κάθε χρόνο, η Έκτη τάξη επισκέπτεται την Αθήνα και για τη Βουλή των Ελλήνων και για το μουσείο της Ακρόπολης, οπότε η επίσκεψη δεν αποτελεί επιπλέον έξοδο για τους μαθητές.
Βιβλιογραφία και ιστογραφία
Βαλαβάνης, Π., Η Ακρόπολη μέσα από το μουσείο της, Αθήνα: Καπόν, 2013
Bloom B. S. (1956). Taxonomy of Educational Objectives, Handbook I: The Cognitive Domain. New York: David McKay Co Inc.
Γιαλουράκη, Σ., Οι φίλες μου, οι Κόρες της Ακρόπολης, Αθήνα: Ιδρυμα Μείζωνος Ελληνισμού, 2013
Dieulafait, F., Το βιβλίο της αρχαιολογίας, Αθήνα: Ιδρυμα Μείζωνος Ελληνισμού, 2002
Κολιάδης, Ε., Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτική Πράξη, Αθήνα: Ε. Κολιάδης, 2007
Ματσαγγούρας, Η., Η σχολική τάξη, τ. α’, Αθήνα: Ματσαγγούρας, Η., 2003
Ματσαγγούρας, Η., Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, Αθήνα: Μ.Γρηγόρης, 1995β/2000
Ματσαγγούρας, Η., Στρατηγικές Διδασκαλίας, τ. β’, Αθήνα: Gutenberg, 20073
Ράπτης, Α. Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας, τ., α’, Αθήνα, 2002
Vygotsky, L. S. (1993). Σκέψη και Γλώσσα. Μετάφραση Ρόδη Α., Εκδ. Γνώση, Αθήνα.
1) http://www.theacropolismuseum.gr/ Επίσημη ιστοσελίδα Μουσείου Ακρόπολης
2) http://21stcenturywalton.pbworks.com/f/What%20is%20Web%202.0.pdf
What is Web 2.0?: ideas, technologies and implications for education
P Andersen - 2007 - 21stcenturywalton.pbworks.com
3) https://www.youtube.com/watch?v=DbkgtsHGDJc Ο Παρθενώνας του Κώστα Γαβρά, κανάλι youtube wwwwraiagr
4) https://www.youtube.com/watch?v=4_PwdyEnwnE A short visit to the Acropolis Museum, κανάλι youtube : TheAcropolisMuseum
5) https://www.youtube.com/watch?v=ssbNi0c7RAI Διαδραστική Περιήγηση στην Αρχαία Αγορά, κανάλι youtube Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»
6) https://www.youtube.com/watch?v=_q1ekaz_94U Παράσταση από τη δυτική ζωφόρο // Illustration from the west frieze, κανάλι youtube TheAcropolisMuseum
7) https://www.youtube.com/watch?v=_geAamIU7oM Ανατολική ζωφόρος - Λίθος VI // East frieze - Block VI, κανάλι youtube TheAcropolisMuseum
8) https://www.youtube.com/watch?v=iJomDrlckz8, κανάλι youtube TheAcropolisMuseum
9) https://www.youtube.com/watch?v=EFhSA_0eBnU, κανάλι youtube TheAcropolisMuseum
10) «Μες το μουσείο» - τραγούδι, Στίχοι: Μαριανίνα Κριεζή, Μουσική: Νίκος Κυπουργός, Εκτέλεση: Αλ. Πρωτοψάλτη
Μεγάλο μέρος του Ελληνικού Πολιτισμού υπάρχει στους μουσειακούς χώρους. Όμως, ο πλούτος στα μουσεία δεν είναι συχνά κατανοητός και δεν εκτιμάται αρκετά από τους μαθητές, λόγω κυρίως της ανεπαρκούς προετοιμασίας από το σχολείο. Η επίσκεψη σε ένα μουσείο σπάνια εντυπωσιάζει ένα μαθητή, ο οποίος δίχως προηγούμενη ευαισθητοποίηση, το επισκέπτεται συνήθως με αδιαφορία, αν όχι και με ανία. Κάθε χρόνο, χιλιάδες μαθητές επισκέπτονται το μουσείο της Ακρόπολης, κεφάλαιο αδιαμφισβήτητα ανεκτίμητης πολιτιστικής κληρονομιάς. Πρέπει όμως να υπάρχει κατάλληλη προετοιμασία από το σχολείο, ώστε τα οφέλη της επίσκεψης να είναι αξιοσήμαντα. Μόνο εφόσον ο δάσκαλος φροντίσει να παρέχει κατάλληλες προπαρασκευαστικές δράσεις για τους μαθητές του, αυτοί με τη σειρά τους θα κατανοήσουν την αξία της επίσκεψης. Μόνο τότε θα τους "κάνει νόημα" ο μουσειακός θησαυρός. Μόνο τότε θα "ζωντανεύσει" γι' αυτούς το μουσείο, όπως λέει και ο τίτλος. Αυτός είναι και ο σκοπός του παρόντος ψηφιακού σεναρίου.
Σε ό,τι αφορά στην ασφάλεια των μαθητών κατά την πλοήγησή τους στο διαδίκτυο, καθώς και στην ανάρτηση ψηφιακού υλικού στο διαδίκτυο από τους μαθητές (φωτογραφίες και βίντεο), υπάρχει ειδικό ψηφιακό υλικό που κατευθύνει τους μαθητές. Επιπλέον, στα φύλλα εργασίας, δίνονται σαφείς οδηγίες για τη μη δημοσίευση προσώπων μαθητών και στοιχείων τους. Μάλιστα, δίνονται κατευθύνσεις, πώς να τροποποιήσουν οι μαθητές ενδεχόμενα πρόσωπα που εμφανίζονται σε φωτογραφικό υλικό, το οποίο πρέπει να συνοδεύει την τεκμηρίωση των εργασιών τους (στο ψηφιακό τους βιβλίο και στην ιστοσελίδα).
Δημιουργός Σεναρίου: Σταυρούλα Λαδά (Εκπαιδευτικός)