Το Σύνταγμα της Ελλάδας και οι βασικές αρχές του.

Κοινωνικές - Πολιτικές επιστήμες (Γυμνάσιο)

Το Σύνταγμα της Ελλάδας και οι βασικές αρχές του.

2 ώρες
Γενική περιγραφή περιεχομένου

Το σενάριο αυτό σχετίζεται με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής της Γ΄ Γυμνασίου και συγκεκριμένα με τη θεματική ενότητα "Το άτομο και η πολιτεία" (υποενότητα "Το Σύνταγμα"). Στις πρόσθετες επιλογές έχει δηλωθεί ως εκπαιδευτική βαθμίδα το Γυμνάσιο για το οποίο και σχεδιάστηκε το σενάριο αυτό.  Ολόκληρο το σενάριο ή μέρος αυτού θα μπορούσε μετά από τις απαραίτητες προσαρμογές να χρησιμοποιηθεί και για τη διδασκαλία του κεφαλαίου 3: «Η οργάνωση της πολιτείας» του μαθήματος «Πολιτική Παιδεία» της Β’ τάξης του Γενικού Λυκείου. Για τον παραπάνω λόγο δηλώθηκε ως προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα οι μαθητές ηλικίας 15-18 ετών.

Το σενάριο θα εφαρμοστεί σε εργαστήριο Πληροφορικής με τη χρήση Η/Υ καθώς μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων έχουν διαδικτυακό - διαδραστικό χαρακτήρα. Η εφαρμογή του σεναρίου θα βασιστεί στην ομαδοσυνεργατική προσέγγιση αφού οι μαθητές θα εκτελέσουν τις δραστηριότητες του σεναρίου χωρισμένοι σε ομάδες των τριών ατόμων.  Η ομαδοσυνεργατική προσέγγιση υλοποιείται (Ματσαγγούρας, 2000) "μέσα από την κινητοποίηση μαθητικών μικροομάδων για τη διεξαγωγή μέρους ή όλων (στην περίπτωσή μας) των διδακτικών και μαθησιακών δραστηριοτήτων μέσα στα πλαίσια συνεργατικών σχέσεων". Η επιλογή της ομαδοσυνεργατικής προσέγγισης δεν υπαγορεύεται απλά από την αναλογία υπολογιστών – μαθητών, αλλά αποτελεί συνειδητή επιλογή επειδή κατά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων αποτελεί ζητούμενο η ανταλλαγή απόψεων, ο διαμοιρασμός εμπειριών, ο διάλογος και η σύνθεση. Με δεδομένο τον προσανατολισμό του μαθήματος στην υπηρέτηση σκοπών του Δ.Ε.Π.Π.Σ, όπως η συμμετοχή στα κοινά, η ομαδοσυνεργατική προσέγγιση κρίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη επειδή δημιουργεί κοινωνική αλληλεπίδραση στα πλαίσια της τάξης. Κινούμενοι στη Ζώνη Επικείμενης Ανάπτυξης (Vygotsky, 1978) αναμένουμε να παρατηρήσουμε όφελος, καθώς οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν περισσότερα από όσα θα μάθαιναν μόνοι τους, όταν αλληλεπιδρούν και συνεργάζονται με τους συμμαθητές τους. 

Ένας από τους στόχους του σεναρίου είναι και η καλλιέργεια κριτικής ικανότητας από μέρους των μαθητών. Μέρος των δραστηριοτήτων είναι σχεδιασμένο, έτσι ώστε να φέρνει τους μαθητές ενώπιον καταστάσεων που μπορεί να συναντήσουν στον πραγματικό κόσμο. Οι μαθητές καλούνται να ενεργοποιήσουν τη σκέψη τους, να αναλύσουν τις καταστάσεις αυτές, να κρίνουν και να τοποθετηθούν στηρίζοντας τα επιχειρήματά τους σε αναγνωρισμένες βασικές αρχές (π.χ. ισότητα, βασικά δικαιώματα κ.τ.λ.). Αυτό απαντά στις κριτικές που υπάρχουν στη βιβλιογραφία σχετικά με «τις αδυναμίες των μαθητών να εφαρμόσουν στην πράξη αυτά που μαθαίνουν στο σχολείο» και στο ότι «δεν παρατηρείται καμία προσπάθεια για σύνδεση των γνωστικών αντικειμένων με την καθημερινή ζωή των παιδιών, με αποτέλεσμα αυτά να χάνουν το ενδιαφέρον τους για μάθηση καθώς ακόμη και να αναρωτιούνται για την ύλη που τους παρουσιάζεται». (Βοσνιάδου,2006).Με την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης "επιδιώκεται η ανάπτυξη αυτόνομης προσωπικότητας, η απόκτηση έγκυρης γνώσης και η προετοιμασία του μαθητή για τη ζωή. Επίσης, η κριτική σκέψη είναι απαραίτητη για να οικοδομηθεί η νέα γνώση και να διαμορφωθεί δημοκρατική συνείδηση" (Βορβή Ι., Δανιηλίδου Ε., 2012).

Αναφορές

Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Cambridge, MA: Harvard University Press

Βορβή Ι., Δανιηλίδου Ε., 2012. Η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης ως παράγοντας ποιοτικής διδασκαλίας. Μια διδακτική πρόταση κατανόησης και παραγωγής γραπτού λόγου στη Νεοελληνική Γλώσσα του Γυμνασίου, Πρακτικά του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ.), 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο, 5-7 Οκτωβρίου 2012

Βοσνιάδου, Σ. (2006). Σχεδιάζοντας περιβάλλοντα μάθησης υποστηριζόμενα από τις σύγχρονες τεχνολογίες. Αθήνα: Gutenberg

Ματσαγγούρας Η. (2000). Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση, Αθήνα: Γρηγόρης


Εκπαιδευτικό Πρόβλημα

Οι μαθητές καθημερινά γίνονται δέκτες μηνυμάτων που περιέχουν αναφορές στο Σύνταγμα της χώρας.  Αξιοποιώντας ως αφετηρία τις πληροφορίες που προσλαμβάνουν οι μαθητές στην καθημερινότητά τους, μπορούμε να επιχειρήσουμε μια προσέγγιση στην έννοια του Συντάγματος και στις βασικές αρχές του, τέτοια που να επιτρέπει στους μαθητές να αντιληφθούν τη σημασία και την αναγκαιότητα της ύπαρξής του σε μια ευνομούμενη πολιτεία. Η εφαρμογή του σεναρίου δεν στοχεύει στο να απομνημονεύσουν οι μαθητές ορισμούς αλλά στο να αναγνωρίσουν σε διάφορες πτυχές της καθημερινής ζωής τα αποτελέσματα της ύπαρξης του Συντάγματος. Ακολουθώντας τις οδηγίες του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγράμματος Σπουδών (2003) δίνεται μικρότερη έμφαση στο περιεχόμενο και μεγαλύτερη στη διαδικασία με στόχο την ανάπτυξη της αναλυτικής και συνθετικής ικανότητας και της κριτικής σκέψης.

Αρχικά μέσα από την εφαρμογή αυτού του σεναρίου επιχειρούμε μια ιστορική αναδρομή στα Συντάγματα της Ελλάδας. Στη συνέχεια οι μαθητές καλούνται να έρθουν σε επαφή με τα χαρακτηριστικά και τις βασικές αρχές του Συντάγματος και να αναγνωρίσουν τον τρόπο με τον οποίο οι βασικές αρχές του επηρεάζουν τη ζωή ενός πολίτη. Επίσης οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον τρόπο με τον οποίο το Σύνταγμα αναθεωρείται καθώς και τους λόγους για τους οποίους γίνεται αυτό.

Η εφαρμογή του σεναρίου συντάσσεται στην προσπάθεια του Δ.Ε.Π.Π.Σ, ώστε να αναπτύξουν οι μαθητές «κοινωνική και πολιτική σκέψη και συνείδηση, ώστε να κατανοούν, να αναλύουν και να ερμηνεύουν τα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα/συμβάντα στην Ελλάδα» και να «κατανοήσουν τη σημασία για ενεργό συμμετοχή στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι»

Αναφορές

ΔΕΠΠΣ (2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών και Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου από http://www.pi-schools.gr/programs/depps

at 50/100
Εκπαιδευτική Βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο
Γυμνάσιο
Θεματική Ταξινομία
Κοινωνικές - Πολιτικές επιστήμες >
Τύπος Διαδραστικότητας
Συνδυασμός παθητικής και ενεργητικής μάθησης
Επίπεδο Διαδραστικότητας
μεσαίο
Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα:
-6
6-9
9-12
12-15
15-18
18-25
25+
Φάσεις Ψηφιακού Σεναρίου:
Αφόρμηση - Προετοιμασία
10λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Πληροφορικής
Γνωρίζω το Σύνταγμα της Ελλάδας
20λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Πληροφορικής
Οι βασικές αρχές του Συντάγματος
35λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Πληροφορικής
Αναθεώρηση Συντάγματος
15λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Πληροφορικής
Αξιολόγηση
10λεπτά
Χώρος Υλοποίησης
Εργαστήριο Πληροφορικής / Αίθουσα
Διδακτικοί Στόχοι
Να περιγράφουν οι μαθητές την έννοια του Συντάγματος και να αντιλαμβάνονται την ανάγκη ύπαρξής του.
Να περιγράφουν τις βασικές αρχές του Συντάγματος και τον τρόπο που αυτές επηρεάζουν τον πολίτη
Να συνδέσουν οι μαθητές τις Συνταγματικές αλλαγές με αντίστοιχες κοινωνικές μεταβολές.
Να αναπτύξουν ικανότητα συνεργασίας, ομαδοσυνεργατικό πνεύμα και κριτική ικανότητα
Να εξοικειωθούν με τη χρήση Τ.Π.Ε και να αξιοποιούν τα οφέλη από τη χρήση τους.
Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου
σύνταγμα, πολίτης, κράτος, βασικές αρχές, Πολιτεία,
Υλικοτεχνική υποδομή
Εργαστήριο Πληροφορικής (με 9 Η/Υ τουλάχιστον), σύνδεση στο διαδίκτυο, λογισμικό πλοήγησης στον Παγκόσμιο Ιστό, Λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης CmapTools.

Δημιουργός Σεναρίου: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΡΙΑΝΤΟΥ (Εκπαιδευτικός)

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)
Το σενάριο «Το Σύνταγμα της Ελλάδας και οι βασικές αρχές του.» έχει χαρακτηριστεί ως Βέλτιστο (βαθμολογία 70 μονάδων και άνω) ύστερα από αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε από δύο αξιολογητές βάσει κριτηρίων που ορίστηκαν από το ΔΣ του ΙΕΠ.