Δημιουργία animation με το GIMP και εφαρμογής πολυμέσων με το Wink

Πληροφορική (Γενικό Λύκειο)

Δημιουργία animation με το GIMP και εφαρμογής πολυμέσων με το Wink

3 ώρες

Γενική περιγραφή περιεχομένου

Το σενάριο προβλέπεται να διαρκέσει 3 διδακτικές ώρες. Η εξοικείωση των μαθητών/τριών με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή καθώς και η πρότερη εμπειρία τους πάνω στην επεξεργασία εικόνας με παραπλήσια προγράμματα επεξεργασίας εικόνας θα αξιολογηθεί από τον/την εκπαιδευτικό ο οποίος καλείται να προσαρμόσει τον χρόνο που θα αφιερώσει σε κάθε δραστηριότητα σύμφωνα με τις ανάγκες του τμήματος.

Εκπαιδευτικό Πρόβλημα

Το σενάριο εντάσσεται στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος επιλογής: «Εφαρμογές Πληροφορικής» της Α τάξης γενικού Λυκείου και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο 2.2: Επεξεργασία εικόνας, σχεδίου, βίντεο και δημιουργία πολυμεσικών εφαρμογών της 1ης Θεματικής ενότητας «Υλικό - Λογισμικό και εφαρμογές». Σύμφωνα με το ΠΣ το μάθημα «Εφαρμογές Πληροφορικής» έχει σαφή εργαστηριακό προσανατολισμό και επομένως θα πρέπει να αξιοποιείται στο μέγιστο δυνατό βαθμό το Σχολικό Εργαστήριο Πληροφορικής. Στο πλαίσιο των ποικίλων εργαστηριακών δραστηριοτήτων δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές χρησιμοποιώντας υπολογιστικά εργαλεία και τεχνικές, να δραστηριοποιούνται, να πειραματίζονται, να δημιουργούν και να ανακαλύπτουν τη γνώση.

at 50/100 Μέτριας δυσκολίας

Εκπαιδευτική Βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο

Γενικό Λύκειο

Θεματική Ταξινομία

Πληροφορική >

Τύπος Διαδραστικότητας

Συνδυασμός παθητικής και ενεργητικής μάθησης

Επίπεδο Διαδραστικότητας

υψηλό

Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα:

-6

6-9

9-12

12-15

15-18

18-25

25+

Φάσεις Ψηφιακού Σεναρίου:

Δημιουργία αρχείου GIF

25λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Εργαστήριο Πληροφορικής

Καταγραφή οθόνης με το πρόγραμμα Wink

20λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Εργαστήριο Πληροφορικής

Τροποποίηση flash αρχείου με το Wink

45λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Εργαστήριο Πληροφορικής

Δημιουργία βίντεο παρουσίασης με το Wink

35λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Εργαστήριο Πληροφορικής

Αξιολόγηση των παρουσιάσεων των ομάδων

10λεπτά

Χώρος Υλοποίησης

Εργαστήριο Πληροφορικής

Διδακτικοί Στόχοι

Να δημιουργούν (με το Gimp) αρχείο animation τύπου GIF από ένα δοσμένο σύνολο εικόνων.

Να καταγράφουν (με το Wink) την οθόνη του υπολογιστή τους σε ένα αρχείο βίντεο.

Να περιγράφουν τη σχέση fps (frames per second), ποιότητας και μεγέθους ενός αρχείου βίντεο.

Να διαπιστώσουν την αποτελεσματικότητα της συμμετοχικής εργασίας.

Να αναπτύξουν προσωπική και συλλογική ευθύνη ως μέλη μιας ομάδας.

Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου

gif, animation, video, screen capture,

Υλικοτεχνική υποδομή

Για την υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδίου διδασκαλίας απαιτείται η χρήση του εργαστηρίου πληροφορικής όπου σε κάθε υπολογιστή θα αντιστοιχεί μια δυάδα μαθητών/τριών. Ο εκπαιδευτικός φροντίζει ώστε όλο το ηλεκτρονικό υλικό του σεναρίου να είναι διαθέσιμο “off line” οπότε η σύνδεση με το διαδίκτυο είναι προαιρετική για τους υπολογιστές των μαθητών. Ο υπολογιστής του εκπαιδευτικού θα πρέπει να είναι συνδεδεμένος με ηχεία και να έχει σύνδεση στο διαδίκτυο για την “on the fly” επίδειξη (youtube: αναζήτηση και αναπαραγωγή) ή παρουσίαση πληροφοριών (Wikipedia), όπου και όταν κριθεί σκόπιμο από τον εκπαιδευτικό (π.χ στο πλαίσιο της αφόρμησης)
Σε κάθε υπολογιστή θα πρέπει να έχει προηγηθεί η εγκατάσταση των λογισμικών GIMP και Wink και να υπάρχει στην επιφάνεια εργασίας ένας φάκελος με τα αρχεία εικόνων που θα επεξεργαστούν οι μαθητές/τριες, τα αρχεία βίντεο που θα αναπαράγουν, καθοδηγούμενοι πάντα από το φύλλο εργασίας που θα τους διανεμηθεί.
Επίσης θα πρέπει να υπάρχει προβολικό συνδεδεμένο με τον υπολογιστή του εκπαιδευτικού ή λογισμικό διαμοιρασμού οθόνης για να μπορεί ο εκπαιδευτικός να παρουσιάζει, όποτε κρίνει, στοχευμένες ενέργειες στο περιβάλλον εργασίας των δυο λογισμικών αλλά και να αναπαραχθεί ο βίντεο οδηγός (tutorial) με τη λειτουργία του προγράμματος Wink, όπως προβλέπει το σενάριο.

Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί

Το σενάριο είναι ελεύθερο προς χρήση, αναδιανομή, διασκευή, τροποποίηση ή δημιουργία παράγωγων με την προϋπόθεση να γίνεται αναφορά στον δημιουργό του πρωτοτύπου (CC-BY).

Δημιουργός Σεναρίου: Λουκάς Κουκουτσίδης (Εκπαιδευτικός)

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΟ (τι είναι;)

Αesop - 24702

Το σενάριο «Δημιουργία animation με το GIMP και εφαρμογής πολυμέσων με το Wink» έχει χαρακτηριστεί ως Βέλτιστο (βαθμολογία 70 μονάδων και άνω) ύστερα από αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε από δύο αξιολογητές βάσει κριτηρίων που ορίστηκαν από το ΔΣ του ΙΕΠ.

Σχετικά Ψηφιακά Σενάρια

Αναγκαιότητα χρήσης της δομής δεδομένων του πίνακα και η μη δυνατότητα χρήσης πινάκων

Πληροφορική

Αναγκαιότητα χρήσης της δομής δεδομένων του πίνακα και η μη δυνατότητα χρήσης πινάκων

Το σενάριο σχετίζεται με το πρόγραμμα σπουδών πληροφορικής της Γ λυκείου, όπου προτείνει να παρουσιαστεί στους μαθητές η δομή δεδομένων του πίνακα. Επιπλέον, σχετίζεται με το σχολικό βιβλίο, όπου τονίζει την αναγκαιότητα να αποφασίζει ο μαθητής αν είναι απαραίτητη η χρήση πίνακα και με ποια κριτήρια μπορεί να χρησιμοποιεί πίνακες στο πλαίσιο του προγραμματισμού με τη γλώσσα προγραμματισμού ΓΛΩΣΣΑ. Το σενάριο λαμβάνει υπόψη του τις πραγματικές συνθήκες διεξαγωγής του μαθήματος ώστε να είναι ρεαλιστικά πραγματοποιήσιμο στον προβλεπόμενο χρόνο. Θεωρώντας ότι οι μαθητές έχουν εργαστεί με τη δομή επανάληψης και τις εντολές επανάληψης και έχουν ήδη αξιοποιήσει τη δομή δεδομένων του πίνακα σε εισαγωγικές ασκήσεις, στο σενάριο εργάζονται με κατάλληλες δραστηριότητες και τη χρήση του λογισμικού «Διερμηνευτής της ΓΛΩΣΣΑΣ», ώστε να οργανώσουν τα συγκεκριμένα ζητήματα.

Το σενάριο στηρίζεται σε μία σκαλωσιά μάθησης με τη διαπραγμάτευση εννοιών και αξιοποίηση στοχευμένων δραστηριοτήτων στις εντολές επανάληψης που ήδη γνωρίζουν οι μαθητές. Έτσι, οι μαθητές εμπλέκονται σε δραστηριότητες όπου καλούνται να υποστηρίξουν, αν υπάρχει ανάγκη χρήσης πίνακα ή αν δεν έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν πίνακα. Ακολουθώντας την παραπάνω πορεία, θα καταλήξουν σε σημαντικά συμπεράσματα.

Το σενάριο υλοποιείται μέσα σε ένα πλαίσιο κοινωνικού εποικοδομισμού, όπου επιχειρείται η μάθηση μέσα από μία διαδικασία προσωπικής κατασκευής της γνώσης η οποία εδράζει σε προγενέστερη γνώση, ενώ ο εκπαιδευτικός έχει καθοδηγητικό ρόλο και εμψυχώνει τον μαθητή να μάθει με τον δικό του ρυθμό και βάσει των δικών του επιλογών. Επιπλέον, η μάθηση πραγματοποιείται μέσα από την αλληλεπίδραση με τους άλλους καθώς και την υλοποίηση δραστηριοτήτων. Το σενάριο έχει σχεδιαστεί στο πλαίσιο μιας τροχιάς μάθησης που συνεχίζει από τη Β Λυκείου και έρχεται να προσδιορίσει ότι στο πλαίσιο του μαθήματος της Γ Λυκείου η χρήση πινάκων είναι σημαντικό να γίνεται στοχευμένα και ότι στη γλώσσα προγραμματισμού ΓΛΩΣΣΑ οι πίνακες είναι στατικές δομές δεδομένων. Αν και πολλές γλώσσες προγραμματισμού δίνουν τη δυνατότητα χρήσης δυναμικών πινάκων, στο πλαίσιο του μαθήματος οι πίνακες είναι στατικές δομές. Συνεπώς, η εξέταση για το αν είναι απαραίτητη η χρήση πίνακα είναι σημαντική για δύο λόγους:

α) Επειδή οι πίνακες απαιτούν μνήμη. Αυτό σημαίνει ότι όταν χρησιμοποιηθεί πίνακας δεσμεύονται από την αρχή του προγράμματος πολλές θέσεις μνήμης. Σε ένα μεγάλο και σύνθετο πρόγραμμα η άσκοπη χρήση μεγάλων πινάκων μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε αδυναμία εκτέλεσης του προγράμματος.

β) Επειδή οι πίνακες περιορίζουν τις δυνατότητες του προγράμματος. Οι πίνακες είναι στατικές δομές και το μέγεθος τους πρέπει να δηλώνεται στην αρχή του προγράμματος, ενώ παραμένει υποχρεωτικά σταθερό κατά την εκτέλεση του προγράμματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ότι υπάρχει ανώτατο όριο στο πλήθος των στοιχείων, το οποίο προσδιορίζεται κατά τη συγγραφή του προγράμματος και δεν μπορεί να μεταβληθεί κατά την εκτέλεσή του.

Το σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε άλλες δομές δεδομένων και σε δυναμικούς πίνακες ή πίνακες των οποίων το πλήθος των στοιχείων μπορεί να ορίζεται κατά την εκτέλεση και όχι απαραίτητα στην αρχή κάθε προγράμματος.

Η επίτευξη των στόχων θα επιχειρηθεί με μία αλληλουχία δραστηριοτήτων που θα λάβουν χώρα στο σχολικό εργαστήριο πληροφορικής & εφαρμογών Η/Υ (ΣΕΠΕΗΥ), όπου οι μαθητές σε ζεύγη θα εργαστούν στον υπολογιστή με το λογισμικό «Ο Διερμηνευτής της ΓΛΩΣΣΑΣ», αναπτύσσοντας αλγορίθμους σε ΓΛΩΣΣΑ, οι οποίοι θα οδηγήσουν στην ανάδειξη της αναγκαιότητας χρήσης της δομής δεδομένων του πίνακα, της μη αναγκαιότητας χρήσης της δομής δεδομένων του πίνακα και της μη δυνατότητας χρήσης πίνακα. Οι μαθητές θα προσεγγίσουν το θέμα μέσα από κατάλληλα εργαλεία συγγραφής και παρακολούθησης της εκτέλεσης αλγορίθμων στη ΓΛΩΣΣΑ. Επιπλέον, με τη χρήση του πίνακα του εργαστηρίου, θα επιχειρηθεί η οπτικοποίηση των αλγορίθμων. Τέλος, οι μαθητές εργαζόμενοι στα φύλλα εργασίας τους, έχουν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν συμβολικές αναπαραστάσεις.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Arduino : Μάθηση στη πράξη-Δομή Επιλογής

Πληροφορική

Arduino : Μάθηση στη πράξη-Δομή Επιλογής

Oi μαθητές ενώ είναι εξοικειωμένοι με τον τρόπο αντιμετώπισης καθημερινών διλημμάτων, δεν είναι εξοικειωμένοι με την μορφή της ‘Συνθήκης’, η τιμή της οποίας (αληθής η ψευδής) είναι καθοριστική. Αυτό συμβαίνειδιότι δεν υπάρχει ξεκάθαρη συνάφεια μεταξύ της φυσικής γλώσσας και της σύνταξης των λογικών συνθηκών σε προγραμματιστικό περιβάλλον. Γενικότερα, οι σημαντικότερες μαθησιακές δυσκολίες αφορούν τον καθορισμό της απαιτούμενης λογικής έκφρασης – συνθήκης στο πλαίσιο ενός προβλήματος, τη μαθηματική αναπαράσταση της λογικής έκφρασης, τον προσδιορισμό της τιμής (αληθής ή ψευδής) της λογικής έκφρασης, τις αλληλεπιδράσεις με τις ακολουθιακές δομές που προηγούνται ή ακολουθούν τη δομή επιλογής. Οι δυσκολίες αυτές μπορεί να οφείλονται στην έλλειψη εμπειρίας από την καθημερινή τους ζωή, ώστε να κατανοήσουν τον ακριβή αλγοριθμικό τρόπο σκέψης που απαιτεί η επιστήμη της πληροφορικής, αλλά και στην απειρία τους να εφαρμόσουν βασικούς κανόνες της λογικής και να εκφράσουν λογικές παραστάσεις με μαθηματικές εκφράσεις.

Το προτεινόμενο λογισμικό Ardublock (για οπτικό προγραμματισμό) δημιουργεί μια κατάλληλη προδιάθεση και βοηθά στην υπέρβαση αυτών των δυσκολιών διότι δίνει τη δυνατότητα πειραματισμού των μαθητών, οπτικοποιεί άμεσα τα αποτελέσματα με την μεταφόρτωση του στον μικροελεγκτη Arduino και έτσι μπορεί να θεωρηθεί ότι διευκολύνει την οικοδόμηση της έννοιας της δομής επιλογής.

Το σενάριο σχετίζεται αμεσα με τον μαθησιακό αξονα "Προγραμματίζω τον Υπολογιστη" για Α', Β', Γ' γυμνασίου (προγραμμα σπουδών ΔΕΠΠΣ εκδ Μάιος 2011) και ΑΠΣ Γ γυμνασίου.Επίσης το σενάριο σχετίζεται με το μαθησιακό αξονα "Υλοποιώ σχέδια Ερευνας με ΤΠΕ" στο πλαίσιο της Εκπαιδευτικής Ρομποτικής (προγραμμα σπουδών ΔΕΠΠΣ εκδ Μάιος 2011).Ακόμη προτεινεται και στο μάθημα "Εφαρμογές της Πληροφορικής" στην Α' και Β' Γενικού Λυκείου και όπου διδάσκεται Αλγοριθμική και Προγραμματισμός.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Ταξινόμηση στοιχείων μονοδιάστατου πίνακα

Πληροφορική

Ταξινόμηση στοιχείων μονοδιάστατου πίνακα

Ένα από τα ζητήματα διαπραγμάτευσης στο μάθημα «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον», καθώς και σε άλλα μαθήματα αλγοριθμικής και προγραμματισμού είναι η ανάπτυξη αλγορίθμων για την ταξινόμηση των στοιχείων ενός μονοδιάστατου πίνακα.

Η ταξινόμηση είναι μία λειτουργία επί των δομών δεδομένων, κατά την οποία οι κόμβοι μιας δομής διατάσσονται κατά αύξουσα ή φθίνουσα σειρά. Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο:

Δοθέντων των στοιχείων a1, a2, …, an η ταξινόμηση συνίσταται στη μετάθεση της θέσης των στοιχείων ώστε να τοποθετούνται σε μια σειρά ak1, ak2, …, akn, προκειμένου δοθείσης μιας συνάρτησης διάταξης f, να ισχύει: f(ak1) ≤ f(ak2) ≤ … ≤ f(akn). Ο ορισμός αφορά την ταξινόμηση των στοιχείων σε αύξουσα τάξη. Για φθίνουσα ταξινόμηση των στοιχείων η συνάρτηση διάταξης τροποποιείται ως εξής: f(ak1) ≥ f(ak2) ≥ …≥ f(akn).

Υπάρχουν πολλές μέθοδοι ταξινόμησης καθώς και παραλλαγές αυτών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πίνακες που περιέχουν χαρακτήρες, ακέραιες ή πραγματικές τιμές, ακόμα και τιμές λογικού τύπου. Στις μεθόδους συγκαταλέγονται η ταξινόμηση της ευθείας ανταλλαγής ή φυσαλίδας, η ταξινόμηση με επιλογή και η ταξινόμηση με παρεμβολή (που καλείται και ταξινόμηση ευθείας εισαγωγής). Η ταξινόμηση φυσαλίδας είναι ο πιο αργός αλγόριθμος ταξινόμησης. Ο πιο γρήγορος αλγόριθμος ταξινόμησης είναι η γρήγορη ταξινόμηση. Η επιλογή του καλύτερου αλγορίθμου ταξινόμησης εξαρτάται κυρίως από το πλήθος των στοιχείων του πίνακα και από την αρχική τους διάταξη, αν δηλαδή ο πίνακας είναι τελείως αταξινόμητος ή μερικώς ταξινομημένος.

Σε κάθε περίπτωση, σκοπός της ταξινόμησης είναι να διευκολυνθεί στη συνέχεια η αναζήτηση των στοιχείων του ταξινομημένου πίνακα. Η χρησιμότητα της ταξινόμησης αποδεικνύεται στην πράξη σε αναρίθμητες περιπτώσεις αναζήτησης αριθμητικών ή αλφαβητικών δεδομένων, όπως σε βιβλιοθηκονομικά συστήματα, λεξικά, τηλεφωνικούς καταλόγους, καταλόγους φόρου εισοδήματος και γενικά όπου γίνεται αναζήτηση αποθηκευμένων αντικειμένων.

Το ψηφιακό σενάριο θα υλοποιηθεί εξ ολοκλήρου στο σχολικό εργαστήριο πληροφορικής και εφαρμογών ηλεκτρονικών υπολογιστών (ΣΕΠΕΗΥ). Οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες των δύο ατόμων (ζεύγη), όπου κάθε ζεύγος θα χρησιμοποιεί έναν υπολογιστή, ώστε να ευνοηθεί η αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών. Το σενάριο λαμβάνει υπόψη του τις πραγματικές συνθήκες διεξαγωγής του μαθήματος ώστε να είναι ρεαλιστικά πραγματοποιήσιμο στον προβλεπόμενο χρόνο.

Το σενάριο στηρίζεται σε μία σκαλωσιά μάθησης με τη διαπραγμάτευση εννοιών και την αξιοποίηση στοχευμένων δραστηριοτήτων στις τρεις αλγοριθμικές συνιστώσες που ήδη γνωρίζουν οι μαθητές. Έτσι, οι μαθητές καλούνται να εμπλακούν σε δραστηριότητες όπως του τρόπου που ανταλλάσσουν περιεχόμενο δύο μεταβλητές, του τρόπου που γίνεται σύγκριση τιμών για να εντοπιστεί η μεγαλύτερη ή η μικρότερη και του τρόπου με τον οποίο προσδιορίζεται η ελάχιστη ή η μέγιστη τιμή σε ένα σύνολο τιμών. Ακολουθώντας την παραπάνω πορεία, θα καταλήξουν να αναπτύξουν αλγορίθμους ταξινόμησης. Τέλος, θα ακολουθήσει η εφαρμογή των αλγορίθμων ταξινόμησης, ώστε να επιτευχθεί και η αξιολόγηση των μαθητών. Οι μαθητές έχουν στη διάθεσή τους φύλλα εργασίας και κατάλληλο εποπτικό υλικό, ενώ θα δοθούν και εργασίες για το σπίτι.

Το σενάριο υλοποιείται μέσα σε ένα πλαίσιο κοινωνικού εποικοδομισμού, όπου επιχειρείται ο μαθητής να μάθει μέσα από μία διαδικασία προσωπικής κατασκευής της γνώσης η οποία εδράζει σε προγενέστερη γνώση, ενώ ο εκπαιδευτικός έχει καθοδηγητικό ρόλο και εμψυχώνει τον μαθητή να μάθει με τον δικό του ρυθμό και βάσει των δικών του επιλογών. Επιπλέον, η μάθηση πραγματοποιείται μέσα από την αλληλεπίδραση με τους άλλους και την υλοποίηση δραστηριοτήτων.

Η επίτευξη των στόχων θα επιχειρηθεί με μία αλληλουχία δραστηριοτήτων που θα λάβουν χώρα στο ΣΕΠΕΗΥ, όπου οι μαθητές θα εργαστούν στον υπολογιστή με το λογισμικό «Ο Διερμηνευτής της ΓΛΩΣΣΑΣ», αναπτύσσοντας τμήματα αλγορίθμου σε ΓΛΩΣΣΑ, τα οποία θα οδηγήσουν μέσω μιας σκαλωσιάς μάθησης στην ανάπτυξη αλγορίθμων ταξινόμησης όπως: του αλγόριθμου ταξινόμησης φυσαλίδας ή ευθείας εισαγωγής, του αλγόριθμου ταξινόμησης με επιλογή και του αλγορίθμου ταξινόμησης με παρεμβολή ή ευθείας ανταλλαγής. Οι μαθητές θα προσεγγίσουν το θέμα μέσα από κατάλληλα εργαλεία συγγραφής και παρακολούθησης της εκτέλεσης αλγορίθμων σε κατάλληλη γλώσσα προγραμματισμού. Επιπλέον, με τη χρήση του πίνακα θα επιχειρηθεί η οπτικοποίηση του αλγορίθμου, ενώ έχει αναπτυχθεί και ένα ενδιαφέρον οπτικοακουστικό υλικό που παρουσιάζει μέσω κατάλληλων εικονικών αναπαραστάσεων τη διαδικασία ταξινόμησης. Τέλος, οι μαθητές εργαζόμενοι στα φύλλα εργασίας τους, έχουν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν συμβολικές αναπαραστάσεις.

Στην περίπτωση που υπάρχει διαθέσιμος διαδραστικός πίνακας, το σύνολο των μαθητών της τάξης μπορεί να μετατραπεί σε μία κοινότητα που σχολιάζει, προτείνει και εφαρμόζει. Η ύπαρξη και η χρήση του διαδραστικού πίνακα μπορεί να συνεισφέρει σε διαφορετικές φάσεις της εφαρμογής των δραστηριοτήτων του σεναρίου.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ