« Γιατί, ποιος είναι τέλειος; Ελάτε πιο κοντά »
Ερευνητική Εργασία - Project (Γενικό Λύκειο)
Η Ερευνητική Εργασία με τον τίτλο « Γιατί, ποιος είναι τέλειος; Ελάτε πιο κοντά » εντάσσεται στο επιστημονικό πεδίο των Κοινωνικών Επιστημών, της διδασκαλίας του Γλωσσικού Μαθήματος, όσο και στην Εκπαίδευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα που αποτελεί πλέον αυτόνομο αντικείμενο σε εκπαιδευτικά προγράμματα άλλων χωρών.
Το ζήτημα της αναπηρίας και της αντιμετώπισής της εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της ανάπτυξης ποικίλων αποκλεισμών και κοινωνικού ρατσισμού που πρέπει να διαχειριστούν οι σύγχρονες κοινωνίες. Κατάσταση που εμπεριέχει τον κοινωνικό καθορισμό των προτύπων, τις προκαταλήψεις ή και το φόβο απέναντί της, η αναπηρία αναδεικνύει την έλλειψη ανθρωπιάς αλλά και την άρνηση του σύγχρονου ανθρώπου, με φιλοσοφημένη στάση, να αναγνωρίσει τις δικές του ατέλειες ή ιδιαιτερότητες, αναπτύσσοντας σεβασμό στη διαφορετικότητα και στην ανάγκη προστασίας της. Το συγκεκριμένο σενάριο χρησιμοποιεί μια εμπνευσμένη διαφημιστική καμπάνια για την αναπηρία, προκειμένου να υποβάλλει κάποιες σκέψεις σχετικά με τον κοινωνικό αποκλεισμό και τις δυνατότητες ανθρώπων σε εγρήγορση να παρέμβουν, χρησιμοποιώντας τη φαντασία αλλά και τα ίδια τα πρότυπα σε πλήρη μεταστροφή τους.
Το παρόν σενάριο μπορεί να επεκταθεί και να χρησιμοποιηθεί στα πλαίσια της Ερευνητικής Εργασίας Β΄ Λυκείου, με χρονική διάρκεια ενός ολόκληρου τετραμήνου.Θα αποδώσει έτσι πλουσιότερο, περισσότερο τεκμηριωμένο υλικό και αρτιότερα τελικά προϊόντα.
Συνδέεται με το γλωσσικό μάθημα της Β΄ Λυκείου, όσον αφορά την ενότητα τη σχετική με τα στερεότυπα, τις διακρίσεις και το ρατσισμό, ως επιμέρους θεματική με ανάδειξη των δυνατοτήτων παρέμβασης του ατόμου στο κοινωνικό πεδίο για την αλλαγή στάσεων. Συνδέεται επίσης με το μάθημα της Πολιτικής Παιδείας για τα αντίστοιχα κεφάλαια με αναφορές στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Απηχεί τις απόψεις της Εκπαίδευσης πάνω στα Α.Δ. και στοχεύει στον προβληματισμό για την τήρησή τους καθώς και για τις δυνατότητες επηρεασμού ευρύτερων κοινωνικών ομάδων μέσα από δράσεις-τομές στην καθημερινή πρακτική και τις τρέχουσες αντιλήψεις.
Σύμφωνα με το αρχικό σκεπτικό, προκύπτουν ως στόχοι οι εξής:
Οι μαθητές/τριες
- να ορίσουν τις έννοιες: αναπηρία, δικαίωμα, τελειότητα, κοινωνικός ρατσισμός, μέσα στο πλαίσιο της ανάπτυξης στάσεων και συμπεριφορών.
- Να συνειδητοποιήσουν ότι αυτά τα φαινόμενα αφορούν μεγάλο μέρος της κοινωνίας και να διερευνήσουν τις συνέπειες στα άτομα-φορείς αναπηρίας και στο κοινωνικό σύνολο με τα πρότυπα που υιοθετεί.
- Να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στα άτομα που είναι θύματα προκαταλήψεων, να αντιληφθούν τη σημασία της ενσυναίσθησης.
- Να καλλιεργήσουν ανθρωπιστικές αξίες μαθαίνοντας να αποδέχονται το διαφορετικό, να γίνουν ενεργοί και ενσυνείδητοι πολίτες σε μία κοινωνία διαφορετικών αλλά ίσων ατόμων.
- Να χρησιμοποιήσουν την ομαδοσυνεργατική εργασία για την προσέγγιση των εννοιών και την εκπόνηση των δραστηριοτήτων.
- Να εξοικειωθούν με τη διερευνητική – ανακαλυπτική - βιωματική μάθηση.
- Να ασκηθούν στην αναζήτηση, κριτική αποτίμηση και επιλογή υλικού μέσα από την ποικιλία των πηγών που εξασφαλίζει το Διαδίκτυο και να κατακτήσουν την ικανότητα να μετατρέπουν και να παρουσιάζουν το συγκεντρωμένο υλικό μέσα από διαφορετικούς τύπους κειμένων και τεχνημάτων.
- Να καλλιεργήσουν δεξιότητες ψηφιακού γραμματισμού μέσα από τη χρήση του Διαδικτύου, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ποικίλων εργαλείων.
Απαιτεί σχετική εξοικείωση των μαθητών/τριών με τους Η/Υ και το Εργαστήριο Πληροφορικής, καθώς και διάθεση επιπλέον χρόνου στον προσωπικό χώρο των εμπλεκομένων, για καλύτερη τεκμηρίωση και περισσότερη άνεση στην εκπόνηση των δραστηριοτήτων. Βασίζεται στις αρχές της ανακαλυπτικής-διερευνητικής μάθησης όπως και στην χρήση των ΤΠΕ ως δομικών -πλέον- εργαλείων στην προσέγγιση σύγχρονων κοινωνικών θεμάτων μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Ο χωρισμός των ομάδων γίνεται σύμφωνα με μια ιδιαίτερη εκπαιδευτική τεχνική [μέθοδος των 6 καπέλων του Edward de Bono], η διδασκαλία της οποίας αποτελεί επιμέρους στόχο της Ε.Ε., καθώς η χρήση της μπορεί να επεκταθεί στην επίλυση καθημερινών ζητημάτων της εκπαιδευτικής πράξης, καθώς και στη διαπραγμάτευση άλλων αντικειμένων. Όλοι/ες οι συμμετέχοντες/ουσες εμπλέκονται σε όλες τις φάσεις και εργάζονται πάνω σε κοινά φύλλα εργασίας που εξειδικεύονται ανάλογα με τις ειδικές απαιτήσεις των ομάδων όπως συζητήθηκαν κατά τον αρχικό σχηματισμό τους. Στην εξέλιξη της Ε.Ε. ορίζεται ένας χειριστής Η/Υ και ένας/μία "σύνδεσμος", ώστε να διευκολυνθούν οι δραστηριότητες και η επικοινωνία ανάμεσα στις ομάδες.
Ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού, εκτός από την αρχική φάση εξοικείωσης με τη μέθοδο, παραμένει εμψυχωτικός και διευκολυντικός . Έχοντας υπόψη τις βασικές αρχές της Ε.Ε. ως δομημένου όλου που καταλήγει σε ολοκληρωμένα προϊόντα και παρουσίαση, στο σχεδιασμό της εργασίας υπολογίζει τις παρακάτω γενικές παραμέτρους του μαθήματος:
- Ενημέρωση και προγραμματισμό στην ολομέλεια.
- Συνεχή επικοινωνία με τα πρόσφορα μέσα για προετοιμασία των ομάδων.
- Εποπτεία της υλοποίησης των δράσεων των ομάδων, από τη συλλογή δεδομένων ως τη χρήση των εργαλείων και την υπόδειξη τρόπων αναπαράστασης, με ευελιξία, ωστόσο, που σχετίζεται με τις δεξιότητες των μαθητών/τριών, ώστε να μην προκύψουν ατομικές περιπτώσεις παραγκωνισμού ή ανταγωνισμός ανάμεσα στις ομάδες.
- Διαμόρφωση συνθηκών επέκτασης του σεναρίου σε άλλα σχετικά πεδία και προώθησής του στην ευρύτερη κοινότητα, σχολική, εκπαιδευτική, τοπική, για διάχυση και ανατροφοδότηση.
Το ζήτημα της αξιολόγησης , τέλος, εκτείνεται σε τρία πεδία με τα αντίστοιχα κριτήρια:
- Αξιολόγηση του σεναρίου, ως προς τη θεματική του: Πραγματοποιείται μέσα από το βαθμό ενδιαφέροντος που εκδηλώνεται από τα μέλη των ομάδων, καθώς και μέσα από την έμπρακτη ανταπόκρισή τους στις δραστηριότητες, κυρίως όμως όταν διαπιστωθεί σταδιακή διαμόρφωση στάσεων καθώς και επιθυμία διάχυσης των αποτελεσμάτων της Ε.Ε. σε μεγαλύτερο κοινό.
- Αξιολόγηση της πορείας του σεναρίου, ως προς τη λειτουργικότητα της μεθόδου και των ομάδων, την αξιοποίησηςτων δυνατοτήτων των μαθητών/τριών και τις παρουσιάσεις που προκύπτουν κατά την υλοποίηση.
- Αξιολόγηση των μαθητών/τριών μέσα από τη συνεχή, έμπρακτη ενασχόλησή τους με το αντικείμενο, ως μέλη ταυτοχρόνως των ομάδων και της ολομέλειας, ενασχόληση που διαμοιράζεται σ την επιλογή και τη δημιουργική αξιοποίηση του πληροφοριακού και οπτικοακουστικού υλικού, την συνέπεια στη συνεργασία, , το σχολιασμό και την προσπάθεια εποικοδομητικής κριτικής. Οι μαθητές/τριες συνεχώς καλούνται να αυτο- και ετερο-αξιολογηθούν και η αξιολόγηση λαμβάνει υπόψη τις Κλίμακες των Διαβαθμισμένων Κριτηρίων Αξιολόγησης, χωρίς όμως αυτό να αποτελεί αυτοσκοπό, με την προσδοκία να υπάρχει συνεχής ανατροφοδότηση με ιδέες, προτάσεις και υλικό, προπάντων όμως να επιτευχθεί προσωπική ενδυνάμωση σε επίπεδο αυτοπεποίθησης και αποδοχής. Η Ε.Ε. αναδεικνύεται έτσι ένα αντικείμενο ιδιαίτερα πρόσφορο για αναθεώρηση και βελτίωση των παραδεδομένων δομών –αντικειμένων-μεθόδων του Αναλυτικού Προγράμματος .

Το παρόν σενάριο έχει ως στόχο να προσεγγίσουν οι μαθητές/τριες μια ιδιαίτερη πτυχή της έννοιας του ρατσισμού, αυτή που σχετίζεται με τα άτομα με αναπηρία, εστιάζοντας στην διερεύνηση της δυνατότητας για παρεμβάσεις ευαισθητοποίησης σχετικά με το θέμα. Το σενάριο προβληματίζεται πάνω στην έννοια της τελειότητας ως κομβικής τόσο στη διαδικασία σχηματισμού της κανονικότητας-αποδοχής των ατόμων μέσα στο κοινωνικό σύνολο, όσο και στη δημιουργία συνακόλουθων μειωτικών – ρατσιστικών συμπεριφορών.
Ειδικό εκπαιδευτικό πρόβλημα αποτελεί το κατά πόσον οι μαθητές/τριες μπορούν να λειτουργήσουν κριτικά απέναντι στην παρουσίαση των ατόμων με αναπηρία στην ειδησεογραφία και κατά πόσον επίσης μπορούν να λειτουργήσουν συλλογικά , μέσα από τις δραστηριότητες του σεναρίου, ως την υιοθέτηση θετικής στάσης απέναντι στο ζήτημα και επέκτασής της στη σχολική κοινότητα.
• Διαδίκτυο
• κλειστή ομάδα Facebook
• βιντεοπροβολέας
• το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (Microsoft Word)
• εργαλείο κατασκευής εννοιολογικού χάρτη [FreeMind ή άλλο]
• εργαλείο επεξεργασίας εικόνας PhotoGallery
• εργαλείο Linoit για δημιουργία πίνακα ανακοινώσεων.
• εργαλείο κατασκευής αφίσας, π.χ. Picasa, Moviemaker, Shape Collage
• εργαλείο παραγωγής video, MovieMaker
Τα πνευματικά δικαιώματα για το συγκεκριμένο σενάριο ανήκουν στο δημιουργό του και στο ΙΕΠ.