Διερευνώ τα ενδιαφέροντά μου και τα επαγγέλματα
Ερευνητική Εργασία - Project (Γυμνάσιο)
Στο διδακτικό σενάριο που παρουσιάζεται, η μεθοδολογία πρακτικών, τεχνικών, ασκήσεων και δραστηριοτήτων που περιλαμβάνει, προωθεί την ενεργό συμμετοχή των μαθητών/τριών και την ανάπτυξη δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη διαμόρφωση επαγγελματικών στόχων και τη λήψη εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων, δηλαδή αποφάσεων σχετικά με τη σταδιοδρομία.
Το σενάριο αποτελεί ένα λειτουργικό πακέτο δράσης που μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορετικά σχολεία στο πλαίσιο των Βιωματικών Δράσεων όπως προβλέπονται για τα Ημερήσια και Εσπερινά Γυμνάσια στο επιστημονικό πεδίο της Σχολικής Κοινωνικής Ζωής (για την Α΄ Γυμνασίου) ή του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (για τη Γ΄ Γυμνασίου). Εμπλουτισμένο με περισσότερες δραστηριότητες, είναι δυνατό να εφαρμοστεί στο πλαίσιο της Ερευνητικής Εργασίας (project) για την Α΄ και τη Β΄ τάξη Ημερήσιων και Εσπερινών Λυκείων.
Απώτερος σκοπός της μεθοδολογίας του είναι η ανάπτυξη εκείνων των προϋποθέσεων που απαιτούνται, ώστε να εμπλουτιστούν οι εκπαιδευτικές υπηρεσίες με τη χρήση των διαθέσιμων ψηφιακών μέσων και ως εκ τούτου να αναβαθμιστούν. Απώτερος σκοπός της θεματικής του είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις εκείνες που λειτουργούν διαμορφωτικά στην επαγγελματική ανάπτυξη των μαθητών/τριών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με την ανάπτυξη σημαντικών δεξιοτήτων. Ως εκ των δύο, διαμορφώνονται ο γενικός και οι επιμέρους στόχοι αυτού.
Γενικός στόχος του σεναρίου είναι η ενδυνάμωση των ατομικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη λήψη εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων των μαθητών-τριών και η συνακόλουθη εμπλοκή τους στις διαδικασίες εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων, δηλαδή η επίδειξη τύπων και μορφών συμπεριφοράς που αφορούν τις διαδικασίες αυτές.
Επιμέρους στόχοι των θεματικών φάσεων του σεναρίου είναι η κατά το δυνατόν βελτίωση του επιπέδου αυτοεκτίμησης και αυτοαντίληψης (η διερεύνηση και αναγνώριση των επαγγελματικών ενδιαφερόντων που περιλαμβάνει το σενάριο, αποτελούν βασικές συνιστώσες της αυτοαντίληψης για τη διαμόρφωση προσωπικής και επαγγελματικής ταυτότητας), η ενδυνάμωση των μαθητών-τριών ως προς την ανάληψη πρωτοβουλίας για την ενεργό εμπλοκή στις διαδικασίες λήψης μιας απόφασης για τη σταδιοδρομία (με τη διερεύνηση των αρχικών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών επιλογών) και η εκμάθηση τρόπων εκπαιδευτικής και επαγγελματικής πληροφόρησης (με αναζήτηση, συγκέντρωση, κριτική επεξεργασία και κατά το δυνατόν δημιουργική αξιοποίηση των όποιων εκπαιδευτικών και επαγγελματικών πληροφοριών). Έτσι, σε τελική ανάλυση, επιτυγχάνεται η βελτίωση ή αύξηση του επιπέδου των αντιλήψεων αυτοαποτελεσματικότητας για τη λήψη εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων των μαθητών/τριών, καθώς έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η ικανότητα αλλά και η προθυμία αυτών να μεταφράσουν τα επαγγελματικά τους ενδιαφέροντα σε στόχους και συγκεκριμένες ενέργειες υλοποίησης αυτών των στόχων επηρεάζονται και καθορίζονται από την ύπαρξη αυτών των δεξιοτήτων.
Εκτός από τις συγκεκριμένες δεξιότητες επαγγελματικής ανάπτυξης, το παρόν σενάριο στοχεύει και ως εκ τούτου συντελεί και στην ανάπτυξη και άλλων, γενικών και ειδικών δεξιοτήτων. Σε αυτές περιλαμβάνονται δεξιότητες εποικοδομητικής συνεργασίας και επικοινωνίας σε επίπεδο ομάδας, επικοινωνίας με επαγγελματίες (π.χ. εκπροσώπους φορέων, οργανισμών ή επιχειρηματίες για τη συγκέντρωση ειδικών πληροφοριών), οργάνωσης και προγραμματισμού μιας δραστηριότητας με την τήρηση χρονοδιαγράμματος, δεξιότητες χρήσης του διαδικτύου για ανάκτηση πληροφοριών σχετικών με επαγγέλματα και σύνθεσης των πληροφοριών αυτών (διαδικτυακή μάθηση), σύνθεσης επιμέρους ευρημάτων και πορισμάτων μετά τη διεξαγωγή των πληροφοριών (για την σύνταξη μικρών εργασιών, των επαγγελματικών μονογραφιών σε πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου και των παρουσιάσεων σε πρόγραμμα παρουσίασης) και δεξιότητες χρήσης εποπτικών μέσων για την παρουσίαση των ευρημάτων.
Η επιλογή σπουδών και επαγγελματικής δραστηριότητας είναι μια από τις σπουδαιότερες αλλά και πιο δύσκολες αποφάσεις στη ζωή του ατόμου. Πολύ περισσότερο, έχει αποκτήσει ιδιαίτερη επικαιρότητα και σημασία στην εποχή μας καθώς οι συνεχείς και απρόβλεπτες αλλαγές στην επιστήμη και την τεχνολογία και η ρευστότητα και ευελιξία που χαρακτηρίζουν το οικονομικό σύστημα και την αγορά εργασίας, επιβάλλουν στα άτομα το βραχυπρόθεσμο, το στιγμιαίο.
Η διαμόρφωση φιλοδοξιών και στόχων και, τελικά, οι εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές υπόκεινται στην επίδραση πολλών παραγόντων και είναι το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης πορείας. Στη σχετική βιβλιογραφία ο όγκος των ερευνών που αναφέρονται στο φαινόμενο της επαγγελματικής ανάπτυξης και επιλογής είναι τεράστιος. Όλοι οι εμπλεκόμενοι στο θεωρητικό αυτό προβληματισμό αναγνωρίζουν το πλήθος των παραγόντων που υπεισέρχονται στη μελέτη αυτού του φαινομένου – όπως άλλωστε και σε όλα τα φαινόμενα που σχετίζονται με την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Σε κάθε περίπτωσή ωστόσο, όλοι συγκλίνουν στο ότι η εκτίμηση και απόφαση για μια εκπαιδευτική ή επαγγελματική επιλογή, από τη μια μεριά υλοποιείται υπό την επίδραση ερεθισμάτων του εξωτερικού περιβάλλοντος στα πλαίσια πολύ διαφορετικά (αντικειμενικά) καταστάσεων και από την άλλη πλευρά, συνδέεται στενά με τα βιώματα του ατόμου και αντιμετωπίζεται υποκειμενικά με διάφορους τρόπους στο πλαίσιο του εσωτερικού περιβάλλοντός του. Οι επιλογές που αφορούν στη σταδιοδρομία του ατόμου δηλαδή συνδέονται άμεσα με προσωπικά στοιχεία αλλά και παραμέτρους από το κοινωνικό του πλαίσιο και δεν αποτελούν απλό αποτέλεσμα μίμησης ή κοινωνικών προτύπων. Προέρχονται από ενεργές κατασκευές της πραγματικότητας, οι οποίες συνδέονται τόσο με γενικευμένες αναπαραστάσεις όσο και με τη διαπροσωπική αλληλεπίδραση. Στη βάση αυτή, θεωρήσαμε ότι θα ήταν πολύ σημαντικό οι μαθητές/τριες να εμπλακούν ενεργά αρχικά σε διαδικασίες διερεύνησης σημαντικών προσωπικών διαμορφωτικών της αυτοαντίληψής τους παραμέτρων - των ενδιαφερόντων τους και των αρχικών εκπαιδευτικών και επαγγελματικών τους επιλογών- και εν συνεχεία να ασκηθούν σε μεθόδους εκπαιδευτικής και επαγγελματικής πληροφόρησης.
Το παρόν ψηφιακό σενάριο δεν πρόκειται να ασχοληθεί με όλους τους παράγοντες που επενεργούν ή με όλα τα θέματα και τα προβλήματα που αναφέρονται στη διαδικασία λήψης εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων, καθώς κάτι τέτοιο δεν θα ήταν δυνατό ούτε άλλωστε και σκόπιμο. Ωστόσο θεωρούμε ότι με την ενδεικτική του δομή και τις διερευνητικές του δραστηριότητες, συμβάλει στην απόκτηση αυτογνωσίας και σωστής πληροφόρησης για το επαγγελματικό περιβάλλον ώστε οι μαθητές/τριες να αισθάνονται ότι έχουν τις δυνατότητες και γνωρίζουν τρόπους για να πάρουν εκπαιδευτικές και επαγγελματικές αποφάσεις.
Ως εκ των ανωτέρω, στο σενάριο που παρουσιάζεται αναλύεται η λειτουργική διάσταση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος το οποίο, με τη μεθοδολογία πρακτικών, τεχνικών, ασκήσεων και δραστηριοτήτων που περιλαμβάνει, προωθεί την ενεργό συμμετοχή των μαθητών/τριών και την ανάπτυξη δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη διαμόρφωση επαγγελματικών στόχων και τη λήψη εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων, δηλαδή αποφάσεων σχετικά με τη σταδιοδρομία.